چکیده:
از زمانی که موضوع نمود بطور خاص و به عنوان یک مقوله متمایز از زمان دستوری به وسیله برخی از دستورنویسان و زبانشناسان مطرح شده است، تحلیل ها و نظرات متفاوتی در خصوص آن ارائه گردیده است. در این مقاله بحث ما محدود به یک نوع نمود؛ یعنی نمود استمراری است. استمرار بیانگر تداوم و یا در حال انجام بودن یک عمل است. در این جستار ضمن اشاره به پیشینه نمود استمراری در کتاب های دستور و آثار زبانشناسان نشان خواهیم داد که پیشوند فعلی می- بویژه در زمان حال- بتنهایی نمی تواند نشانه استمرار باشد؛ بلکه این پیشوند در فارسی معاصر علاوه براستمرار بیانگر مفاهیم دیگر نظیر نمود ناقص و تکراری نیز هست. در این جستار ما در وهله نخست به دنبال بررسی نمود استمراری در زبان فارسی به عنوان مقوله ای تصریفی مرتبط با فعل خواهیم بود . با این حال اشاره ای نیز به راهکارهای معنایی برای بیان استمرار خواهیم نمود. از دیگر یافته های این تحقیق این است که نمود استمراری به دو شیوه صوری؛ یعنی استفاده از پیشوند فعلی می و فعل کمکی داشتن تظاهر می یابد. در این نوشتار در کنار نمود استمراری به عنوان مقوله ای دستوری به برخی راهکارهای معنایی نیز اشاره می شود. همچنین نشان داده خواهد شد که برخی از افعال زبان فارسی نمی توانند در صورت استمراری به کار روند. به عنوان نمونه افعال ایستا نظیر افعال حسی و عاطفی و افعال لحظه ای فاقد نمود استمراری هستند. در این نوشتار نشان خواهیم داد که مفهوم استمرار همچون دیگر مفاهیم زبان به شیوه های مختلفی تظاهر می یابد که برخی از آنها دستوری و برخی واژگانی و معنایی است. البته فقط راهکارهای صوری را می توان به عنوان نمود دستوری در نظر گرفت.
This paper is restricted to only one category of grammatical aspect in Persian i.e. progressiveness. It will be demonstrated that this aspectual notion is expressed in different ways including inflectional morpheme, auxiliary verb and lexical means. Some linguists ignored the different aspectual meanings of the prefix mi- and regarded it as the exclusive marker of progressiveness .One source of controversy is the polysemic nature of the prefix mi- expressing divers aspectual notions. Indeed, this imperfective marker in Modern Persian no longer expresses progressive aspect in the present tense. Another way to express progressiveness is the use of the verb dâštan(to have) that is used with the main verb as an auxiliary or helping verb in both present and past tenses. In sum, this paper shows that progressiveness is different from habituality and iterativity. Also, it demonstrates that the notion of progressiveness is expressed by different forms. However, it should be noted that not all Persian verbs have a progressive aspect. For example states and achievements are two main exceptions in this regard
خلاصه ماشینی:
"در این جستار ضمن اشاره به پیشینۀ نمود استمراری در کتابهای دستور و آثارزبانشناسان نشان خواهیم داد که پیشوند فعلی می-بویژه در زمان حال-بتنهایی نمیتواند نشانۀ استمرار باشد؛بلکه این پیشوند در فارسی معاصر علاوه براستمرار بیانگر مفاهیم دیگر نظیر نمود ناقص و تکراری نیز هست.
ابو الحسنی(1383)در مقالهای به معرفی تعدادی از افعالدارای نمود واژگانی شامل آغازی،پایانی و غیره پرداخته است مانند نمونههای زیر: (3)ساعت 8 کار را شروع میکنیم(آغازی) (4)پروژه به پایان رسید(پایانی) تفاوت نمود واژگانی با نمود دستوری در این است که در نمود واژگانی مفهوم نمود از معنی فعل ناشی میشود و هیچگونه نشانۀ تصریفی برای بیان آن به کار نمیرود.
پیشوند می در زبان فارسی امروز علاوه براستمرار برمفاهیم دیگری نظیر تکرار،ناتمام بودن و عادتنیز دلالت دارد و به همین دلیل است که برخی از دستورنویسان با توجه به معانی مختلف این پیشوند نمود استمراری رابیانگر تداوم انجام عمل و یا تکرار آن دانستهاند.
در واقع،در فارسی معاصر فعل داشتن دارای سه کاربرد جداگانه است: الف)در مقام یک فعل بسیط واژگانی در معنای مالکیت ب)به عنوان فعل کمکی جهت بیان استمرار مانند جملههای(23-22): (22)علی دارد روزنامه میخواند.
در واقع،در زبان فارسی محاورهای برای بیان استمرار بیشتر از فعل کمکی داشتن در زمان حال و زمانگذشته استفاده میشود و حال استمراری در معنای دیگری نیز به کار میرود و آن آیندۀ نزدیک یاقریب الوقوع است.
این حالت چندمعنا بودن پیشوند می باعث شده است که در زبان فارسی محاورهای معاصر یک نوآوریرخ دهد و فعل داشتن به عنوان یک فعل کمکی استمراریساز با افعال مختلف به کار میرود تا مفهوم استمرار و تداومعمل بدون هرگونه ابهام و به صورت مؤکد بیان گردد."