چکیده:
یکی از موضوعاتی که در سالیان اخیر مورد توجه قرآن پژوهان قرار گرفته، بررسی روش ها و گرایش های تفسیری است. با مطالعه کتب نگاشته شده در این موضوع در خواهیم می یابیم که اکثر تفاسیر تا پیش از قرن چهاردهم و نیز بسیاری از تفاسیر این قرن با گرایش هایی نظیر روایی، فقهی، کلامی، ادبی، عرفانی، فلسفی، اشاری و نظایر آن به رشته تحریر درآمده است؛ اما با آغاز قرن چهاردهم و در نتیجه تلاش های افرادی چون سید احمد خان هندی، شیخ محمد عبده و رشیدرضا، تفسیر قرآن کریم سمت و سویی تازه یافت. به طور کلی روش های نوین تفسیر قرآن را در این عصر می توان در سه محور خلاصه نمود: روش های اسلامی اصیل، روش های غربی، روش های مختلط. در این مقاله به معرفی روشهای نوین تفسیر نویسی در عصر حاضر پرداخته می شود.
خلاصه ماشینی:
"با مطالعه کتب نگاشته شده در این موضوع درخواهیم مییابیم که اکثر تفاسیر تا پیش از قرن چهاردهم و نیز بسیاری از تفاسیر اینقرن با گرایشهایی نظیر روایی،فقهی،کلامی،ادبی،عرفانی،فلسفی،اشاری و نظایرآن به رشته تحریر درآمده است؛اما با آغاز قرن چهاردهم و در نتیجه تلاشهایافرادی چون سید تازه احمد خان هندی،شیخ محمد عبده و رشید رضا،تفسیر قرآن کریمسمت و سویی تازه یافت.
اینشیوه را«تفسیر توحیدی»نامند؛چون مفسر بین تجربه بشر و قرآن جمع میکند و یکنظریه واحد را در موضوع ارایه مینماید و گاهی این شیوه را تفسیر تقطیعی نامند؛چراکه آیات قرآن کریم را تقطیع میکند و جدای از آیات قبل و بعد سوره را موردبررسی قرار میدهد(رضایی اصفهانی،484).
مهمترین شخصیت این مکتب که مطالعات قرآنی بسیار مهمی بر مبنای نظریه وایسگربرانجام داد،«توشیهیکو ایزوتسو»است که آثارش اخیرا در ایران و جهان عرب شناختهشده و مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است.
بنا بر اینپیش فرض اساسی تفسیر تاریخی قرآن این است که معنای مراد خدای تعالی از الفاظ وتعابیر قرآن عبارت از همان معنایی است که عرب حجاز در عصر نزول میفهمیدند.
براین اساس تأکید بر این است که در تفسیر قرآن باید به همان اطلاعات و منابعیمراجعه کرد که میتواند معهودات عرب حجاز را در عصر نزول به ما گزارش کند.
اما آنچه که باید به آن توجه داشت این است که چون این روشهای تفسیری برپایه علوم بشری بنا نهاده شده است و چه بسا این دانشها در مبانی خود اشکالاتفراوانی داشته باشند؛لذا تطبیق کلام و حیانی قرآن با این دادها،راه را برای ابرازسلیقههای شخصی باز کرده و چه بسیار مواردی که ممکن است مفسر و قرآن پژوه رادر ورطه تفسیر به رأی انداخته باشد."