چکیده:
مجازات اختلاس، تعزیر است و در ماده 4 قانون تشدید آمده که اگر اختلاس، مصداق مفسد فیالارض باشد، مجازات مفسد فیالارض خواهد بود. پرسش مهمی مطرح میشود که در چه صورتی اختلاس، مصداق افساد فیالارض پیدا میکند و در حقیقت از منظر فقه امامیه ملاک و معیار اتحاد اختلاس با افساد فیالارض چیست؟ منظور از افساد فیالارض هر عملی است که سبب از بین رفتن امنیت مالی و جانی یا اخلاقی جامعه شود و منجر به تباهی آن جامعه گردد. بنابراین دایرة وقوع افساد فیالارض، وسیع بوده و منحصر به عمل یا نوع خاصی از گناه و فساد نمیباشد؛ بلکه با توجه به ماهیتش، عنوان مستقلی از مجازات است که حاکم اسلامی میتواند با معین نمودن شرایطی، حکم به صحت تطبیق مجازات افساد فیالارض بر اختلاس یا عدم مطابقت آن، بنماید و رابطه این دو عنوان به صورت تساوی نمیباشد. حاصل این نوشتار آن است که تطبیق اختلاس بر افساد فیالارض در صورتی قابل تصور است که اختلاس سبب سلب امنیت عمومی اقتصادی جامعه بشود و اختلال مالی را در جامعه اسلامی بوجود بیاورد. نوشتار پیش رو با استفاده از منابع کتابخانهای و نرم افزاری، با روش توصیفی و تحلیلی ارائه میشود..
The punishment for embezzlement is tazir،and inArticle 4 of the law،it has been ntensifie that if embezzlement is an example of corruption in the world ،The punishment will be an example of corruptionin the earth.Aninportant question arises asto how embezzlement canbe considered as an example of corruptioninthe earth .what is the criterion of embezzlement and offsad in the world?The meaning of corruptionin on earth is any action that causes the financial loss of the youth or morals of society and leads to the ruin of that society.Therefore’ the scope corruption on earth is wide and it is not limited to a specific act or type of sin and corruption،but with regard to by its naturei،t is an independent title from the punishment that the lslamic ruler can’by determining the conditions، rule on the correctness of applying the punishment of ofsad fi al-arz on embezzlement or its non-compliance. The relationship between these two titles is not equal. Theresult of this article is that Applying embezzlement to offsad in the world is conceivable if embezzlement causes deprivation of the general economic security of the society and creates financial disturbance in the lslamic society. The following article is presented using library and software resources،descriptive and analytical.
خلاصه ماشینی:
بنابراين دايرة وقوع افساد فيالارض، وسيع بوده و منحصر به عمل يا نوع خاصي از گناه و فساد نميباشد؛ بلکه با توجه به ماهيتش ، عنوان مستقلي از مجازات است که حاکم اسلامي ميتواند با معين نمودن شرايطي، حکم به صحت تطبيق مجازات افساد فيالارض بر اختلاس يا عدم مطابقت آن، بنمايد و رابطه اين دو عنوان به صورت تساوي نميباشد.
به نظر ميرسد با توجه مطالب و مباحثي که در رابطه با شيوع فساد در معناي افسادفيالارض لحاظ گرديد، اگر اختلاس سبب ناامني مالي جامعه شود، به طور قطع يکي از فسادهاي اجتماعي محسوب مي - شود و مصداق حقيقي افساد فيالارض ميباشد.
در هر يک از اين مثالهاي ارائه شده، به علت حکم افساد فيالارض اشاره نموده و از بيان علت بيان شده در کلام فقها ميتوان تنقيح مناط نمود و بر همين اساس شرط افساد فيالارض بر اختلاس آن است که مختلس سبب اخلال امنيت جامعه گردد؛ خواه اقتصادي باشد و خواه جنبۀ جاني و عرضي داشته باشد.
همچنين اگر اختلاس متعدد نباشد و يکبار صورت گرفته باشد؛ اما سبب اخلال نظم عمومي جامعه شود که تورم و کسري بودجه و سرقت هاي کلان مالي را بوجود بياورد، مصداق مفسد فيالارض است ؛ زيرا ملاک افساد فيالارض، ايجاد اخلال در نظم عمومي جامعه است .
(طوسي، ١٤٠٧، ١٠، ١١٨) مشابه همين احکام نسبت به قتل عبد و ذمي وجود دارد که حکم ابتدايي آنها، قصاص و قتل نيست ؛ اما مسلماني که به امور ناشايست مبادرت ورزد و سبب ناأمني جامعه اسلامي گردد؛ حکمش از باب افساد فيالارض قتل و مستحق حکم حدي ميباشد که در مسألۀ اول و دوم بدان اشاره گرديد.