چکیده:
معلم به عنوان اساسیترین عنصر نظام آموزشی در فرایند یاددهی-یادگیری، نقش کلیدی در موفقیت هر نظام آموزشی دارد به طوری که تحقق اهداف هر نظام آموزشی تا حد زیادی به دانش، مهارت و شایستگیهای حرفه ای معلمان آن بستگی دارد. یکی از ابعاد شایستگی حرفه ای معلمان، دارا بودن شایستگیها و توانمندیهای پژوهشی است که بایستی در برنامه های آموزشی معلمان مورد توجه قرار گیرد. معلمان باید کاربرد تحقیقات را در درون محیط آموزشی خود در زمینه های مختلف نگرشی و آموزشی کشف و درک کنند. رسالت آموزش و پرورش تربیت نیروی انسانی کارآمد و کارآفرین است که بتواند به صورت هدفمند و متناسب با نیاز جامعه مهارت های لازم را کسب کنند. هدف اصلی معلمان پژوهشگر، نه صرفا تولید دانش نظری، بلکه بهبود وضعیت های نامطلوب موجود و حل مسائل مبتلابه کلاس درس و بهسازی آموزش و یادگیری در کلاس های درس و مدرسه است. پژوهش توسط معلمان یک فرایند مشارکتی است تا آنان به طور نقادانه کلاس های درس خود را مورد آزمون قرار دهند، مداخله های آموزشی را اجرا و توسعه دهند و تاثیر این مداخلهها را مورد ارزیابی قرار دهند. این فعالیتها به معلمان اجازه میدهد در تولید و توسعه ی دانش کاربردی مشارکت داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
از آن جايي که رسالت آموزش و پرورش تربيت نيروي انساني کارآمد و کارآفرين است که بتواند به صورت هدفمند و متناسب با نياز جامعه مهارتهاي لازم را کسب کند، ضرورت برنامه ريزي در نظام آموزشي مي بايست مبتني بر پرورش روحيه و مهارت هاي پژوهشي در معلمان و در نتيجه پرورش تفکر پژوهشي در دانش آموزان صورت گيرد تا بتواند در زيرساخت توسعه ي کشور مثمرثمر واقع گردد.
در سال ١٣٧٥، به منظور ارتقاي مهارت هاي پژوهشي در ميان معلمان و به تبع آن در ميان دانش آموزان و تشويق معلمان و کارگزاران آموزشي به انجام پژوهش حين عمل براي شناسايي مشکلات فرايند ياددهي-يادگيري و بهبود کيفيت اين فرايند، برنامه اي تحت عنوان «معلم پژوهنده » توسط پژوهشکده ي تعليم و تربيت طراحي و اجرا گرديد (چايچي ، گويا، مرتاضي مهرباني، ساکي، ١٣٨٤).
بايد در نظر داشت زماني برنامه ريزيهاي آموزشي جهت ارتقاء ظرفيت هاي پژوهشي معلمان مفيد و مؤثر خواهد بود که فرايند تعيين نيازهاي آموزش پژوهش به درستي طراحي و اجرا شده باشد.
در رابطه با موضوع آموزش پژوهش به معلمان نيز چايچي و همکاران (١٣٨٤) با مطالعه اي که به منظور ارزيابي ميزان تحقق اهداف برنامه ي معلم پژوهنده بر روي معلمان پژوهنده و غير پژوهنده انجام شد نشان دادند که آموزش پژوهش و شيوه هاي اقدام پژوهي نتوانسته است به بهبود کيفيت طرح معلم پژوهنده کمک چنداني نمايد که يکي از دلايل اين ضعف اينست که محتواي آموزشي و نحوه ي تدريس و انتقال اين محتوا و تأثيرگذاري آموزش در جهت افزايش توانمندي معلمان براي کسب مهارت هاي مورد نياز يک معلم پژوهنده به درستي طراحي و اجرا نشده است .