چکیده:
جرم فرزندکشی، بالاخص فرزند دختر، یکی از جرایمی است که گاه در مواردی نه چندان معمول والدین به آن مرتکب میشوند که علل مختلفی همچون سوءرفتار منجر به قتل، کودک ناخواسته، عدم سلامت روان والدین، تابوهای فرهنگی مثل شرافت خانواده و غیره دارد. با توجه به اهمیت این موضوع در جامعه و امنیت آن- بالاخص طی سالهای اخیر- در این مقاله چالشها و رویکردهای قانون مجازات اسلامی در مورد قتل فرزند دختر توسط پدر مورد مطالعه قرار گرفت. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و از شیوه کتابخانهای جهت گردآوری اطلاعات استفاده شد. مطابق یافتههای تحقیق، طبق ماده 612 قانون مجازات اسلامی، اگر پدری فرزند دختر خود را بکشد قصاص نمیشود، اما به حبس تعزیری و پرداخت دیه در حق ورثه مقتول محکوم میشود. البته انتقاد به این مفاد قانونی، همانند آنچه که در مواد 301 و 612 قانون مجازات اسلامی دیده میشود، باعث شد تا قانونگذار به منظور تعیین مجازات متناسب برای پدر و اجداد پدری مرتکب قتل فرزند، لایحه اصلاح ماده 612 قانون مجازات اسلامی را در آبان ماه 1399 به هیئت دولت ارائه نماید که البته حداکثر مجازات، ایجاد محدودیت در سرپرستی اطفال دیگر و عدم شمول ارفاق میباشد. البته در این میان میتوان به لایحه صیانت، کرامت و تامین امنیت بانوان در برابر خشونت نیز اشاره کرد؛ اما به نظر میرسد این مجازاتها جنبه بازدارندگی شدیدی ندارند. مهمترین چالشهای موجود در این رابطه نیز شامل: عدم بازدارندگی قوانین موجود، کمبود پژوهشهای انجام شده و عدم تحلیل جرم شناختی این قبیل جرایم، تمایز جنسیتی در جامعه، خانواده، آموزش و مسائل فرهنگی میباشد.
خلاصه ماشینی:
حال با توجه به اهميت پرداختن به اين مساله ، بايد ديد قانون مجازات اسلامي چه رويکردهايي را در مورد قتل فرزند-بالاخص دختر- در نظر گرفته است ؟ از طرفي، زماني که پدر قاتل باشد، ولي دم چه فردي است ؟ چالش هاي پيش روي مجازات پدر در قتل فرزند-دختر-کدامند؟ و از آنجايي که متناسب نبودن مجازات مرتکبان قتل هاي عمدي که امنيت و نظم عمومي جامعه و احساس شهروندان را دچار چالش مي کند و موجب بي اعتمادي شهروندان به قانون گذار به دليل ناکارآمدي و عدم تکافوي قوانين کارآمد و متقن و به دستگاه عدالت قضايي به جهت عدم پاسخگويي مناسب به بزهکاري هاي موجود مي شود، بايد اين مساله نيز بررسي شود که با توجه به ضرورت اعمال مجازات کارآمد در همه فروض و عدم تبعيض منفي عليه ولي (پدر يا پدربزرگ )، قانونگذاران اين حوزه ، چه تمهيداتي را انديشيده اند؟ بر اين اساس در اين مقاله تلاش شده است تا چالش ها و رويکردهاي قانون مجازات اسلامي در مورد قتل فرزند دختر توسط پدر مورد بررسي قرار گيرد که در اين رابطه و با توجه به سئوالات مطرح شده ، مي توان فرضيه هاي زير را ارائه داد: فرضيه اول : با توجه به قوانين کيفري ايران در زمينه مجازات پدر در قتل فرزند (ماده ٣٠١) و همچنين ، پيشنهاد لايحه اصلاح ماده ٦١٢ قانون مجازات ، به نظر مي رسد، رويکرد سيستم قضايي در برخورد با اينگونه قتل ها، تسامح است .