چکیده:
زمینه و هدف: با درنظر گرفتن جریانات ادبی معاصر، سبکشناسی شعر معاصر از جایگاه والایی برخوردار است. این تحقیق یکی از شاعران معاصر به نام محمد زهری را معرفی میکند و به بررسی ویژگیهای سبکی در اشعار وی میپردازد.
روش مطالعه: این مقاله براساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده است.
یافته ها: محمد زهری از شاعران نوپردازی است که بین دو دهۀ 1330 تا 1350 با تسلط و احاطه به شعر قدیم و توانایی کامل در شعر کلاسیک، نوپردازی کرده است. مفاهیم شعرش بازتاب مسائل اجتماعی ـ سیاسی و مردمی است. بیانش وصفی، موجز و کوتاه است و شش مجموعۀ شعر به نامهای «جزیره»، «گلایه»، «شبنامه و قطره های باران»، «مشت در جیب»، «پیر ما گفت»، «...و تتمّه» و همچنین چند غزل دارد.
نتیجه گیری: کاربرد قالب شعر نو نیمایی نیز در آثار زهری چشمگیر است و پرکاربردترین وزن عروضی در شعر وی، بحر رمل است. ردیفها و قافیه های موجود در شعر نیز معمولیند و ردیف و قافیۀ الحاقی کمتر بچشم میخورد. کلام زهری سرشار از تکرار است که موسیقی درونی شعر را افزایش میدهد. تشبیهات وی بیشتر «عقلی به حسی» و «حسی به حسی» است و تشبیهات «عقلی به عقلی» یا «حسی به عقلی» اندک است. از میان انواع تشبیه نیز اضافۀ تشبیهی بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است و در مرتبۀ بعدی تشبیهات دیگر چون مجمل و موکد و جمع و مفروق قرار دارد و کمترین آمار هم ازآن تشبیهات خیالی و وهمی است. اضافۀ استعاری بیشترین فراوانی را دارد و استعارۀ مصرحه در مرتبۀ دوم قرار دارد و بعد از آن نیز بسامد ازآن استعارۀ مکنیه غیراضافی است. طبیعت و جلوه های آن در شعر زهری بسیار نمایان است. اصطلاحات عرفانی نیز در شعر شاعر کمابیش دیده میشود. درمجموع زهری شاعری است مردمی که سروده هایش سرشار از مفاهیم اجتماعی ـ سیاسی است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Considering contemporary literary currents,
the style of contemporary poetry has a high status. This research introduces
one of the contemporary poets named Mohammad Zohari and examines the
stylistic features in his poems.
METHODOLOGY: This article is based on library studies and has been done in a
descriptive-analytical manner.
FINDINGS: Mohammad Zohari is one of the modernization poets who between
the two decades of 1330 to 1350 by mastering and surrounding the old poetry
and full ability in classical poetry, has modernized. The meanings of his poetry
are a reflection of socio-political and popular issues. The descriptive expression
is concise and short, and there are six collections of poems called "Island",
"Complaint", "Night Letters and Raindrops", "Fist in the Pocket", "The Old Man
Said", "... and the End" and also a few Has a lyric.
CONCLUSION: The use of the form of Nimayi poem is also remarkable in
Zohari's works and the most widely used prosody weight used in his poem is
Bahr Ramal. The lines and rhymes in the poem are also common, and the
additional lines and rhymes are less noticeable. Poisonous words are full of
repetitions that increase the inner music of the poem. His similes are mostly
"rational to sensory" and "sensory to sensory" and the similes of "rational to
rational" or "sensory to rational" are few. Among the types of similes, the
addition of similes has the highest number of statistics, and in the next rank,
there are other similes such as concise, emphatic, plural and subtraction, and
the lowest number of them is imaginary and illusory similes. In terms of
frequency, metaphorical addition is the most frequent, and the approved
metaphor is in the second place, and after that, frequency is the non-redundant
Meccan metaphor. Nature and its manifestations are very prominent in
poisonous poetry. Mystical terms are more or less seen in the poet's poetry. All
in all, Zohari is a poet whose people are full of socio-political concepts.
خلاصه ماشینی:
همچنين استفاده از رديف طولاني در شعر کوتاه باعث شده تکرار هرچه بيشتر در شعر ملموس شود: سوزوگداز است مرا / شکست ناز است مرا عقدة راز است مرا / همت باز است مرا ليکن در پيش رخت / گنگ و زبان بسته شدم ( ٢٩) او براي شعرهاي خود وزنهاي متنوع انتخاب نکرده ، در بسياري از اشعار کلامش روان ، يکدست و محکم است ؛ امّا در بعضي شعرها اين خصوصيت به ضعف ميگرايد.
همچنين در بعضي شعرها وزن تغيير ميکند که همين تغيير گاه جنبش و حرارت به شعر ميدهد: امروز اگر خوابم / خونين دل و پرتابم چون کشتۀ خشک آيم / مهرم که نميتابم زان است که پاييز است / نجواي شباويز است (٤٣) اوزاني که زهري براي اشعار خود برگزيده بيشتر تکراري هستند و از ميان ٦٩ قطعه شعري که در قالب کلاسيک سروده ، دو وزن بيشترين بسامد را به خود اختصاص داده است .
واژگان کليدي: بيترديد هر شاعري از يک سري واژگان بعنوان واژه هاي کليدي در شعر خود استفاده ميکند که برخي از اين واژگان جنبۀ نماد هم در ادبيات پيدا کرده است و محمد زهري نيز از اين امر مستثني نيست .
(رجوع شود به تصویر صفحه) لازم به ذکر است استفاده از هريک از اين واژگان کليدي در شعر زهري براي تأکيد بر محتواي اين واژه ها و گاه بخاطر تأثير از موقعيت اجتماعي و سياسي روزگار خود است .