چکیده:
بهکارگیری روشهای نوین بارداری، مسائل زیادی در زمینه حقوق طرفین بوجود آورده است که بررسی آثار تکلیفی آن، یکی از آنهاست. هدف این پژوهش، فهم آثار فقهی تکلیفی اهداء جنین بر اساس نگرش شیعی ورفع ابهام ماده سوم قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور است. این مطالعه بصورت کتابخانهای و توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر کتب طراز اول فقه شیعه با واکاوی کلیدواژههای جنین، اهداء، نفقه، حضانت و ارث در ادله معتبر انجام گرفته است. با توجه به انتساب کودک به صاحبان نطفه، حقوق تکلیفی مثل حضانت، نفقه و ارث بین کودک و صاحبان نطفه برقرار است؛ اما قانونگذار در ماده سوم این قانون، «وظایف و تکالیف زوجین اهدا گیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری، نفقه و احترام، نظیر وظایف و تکالیف اولاد، پدر و مادر دانسته است». در حالی که کودک منتسب به اهداء کنندگان است و به موضوع مهمی مثل توارث اشاره نشده است. بنابراین باید قانون تغییر و نحوه تعیین وظایف برای گیرندگان اهداء را تبیین نماید.
The use of new methods of pregnancy has created many issues in the field of both parties' rights that the study of its obligatory effects is one of them. The purpose of this study is to understand the obligatory jurisprudential effects of embryo donation based on Shiite attitude and remove the ambiguity of Article 3 of " the Law on How to Donate Fetus to Infertile Couples". This study has been done by collecting library data and with descriptive-analytical method and also by relying on first class Shiite books searched the key words such as embryos, donation, custody and inheritance in them. Due to the attribution of the child to the owners of the sperm, obligatory rights such as custody, alimony and inheritance are established between the child and the owners of the sperm; However, in Article 3 of this law, the legislator has "considered the duties and responsibilities of the couple who received fetus donating and the child born are the parents in terms of maintenance, alimony and respect, such as the duties and responsibilities of the children and the parents." While the child is attributed to donors and does not mention an important issue such as inheritance. Therefore, the law should be change and explain how to assign duties to recipients of fetus.
خلاصه ماشینی:
آسيبشناسی مادة سوم قانون نحوة اهدای جنين به زوجين نابارور (مصوب 8 مرداد 1382) محمد سلطانیه 1 تاریخ دریافت: 1/07/1400 تاریخ پذیرش: 25/09/1400 چکيده بهكارگيري روشهاي نوين بارداري مسائل زيادي را در زمينة حقوق طرفين به وجود آورده است که بررسي آثار تکليفي آن، یکی از آنهاست.
با توجه به انتساب کودک به صاحبان نطفه، حقوق تکليفي مثل حضانت، نفقه و ارث بين کودک و صاحبان نطفه برقرار است؛ اما قانونگذار در مادة سوم این قانون، «وظايف و تكاليف زوجين اهداگيرندة جنين و طفل متولدشده را از لحاظ نگهداري و نفقه و احترام، نظير وظايف و تكاليف اولاد، پدر و مادر دانسته است»؛ درحالیکه کودک منتسب به اهداکنندگان است و به موضوع مهمی مثل توارث اشاره نشده است.
مطالعة حاضر با هدف بررسي و تحليل آثار تکليفي اهدای جنين با استناد به دلايل و مستندات فقهي از منظر فقه تشيع انجام شده است تا با نگاه آسیبشناسانه، مادة سوم قانون نحوة اهدای جنین به زوجین نابارور بازنویسی گردد.
آثار تکليفي ناشي از اهدای جنين، در اين سؤال خلاصه ميشود که روابط طرفيني جنين با اهداشوندگان، مثل روابط فرزندان عادي با والدينشان است؟ اين موضوع بايد مورد بررسي دقيق فقهي قرار گيرد تا دغدغة زوج مسلمان نابارور پاسخ داده شود و دقيقاً هدف اين مقاله، پاسخ به اين سؤال و دغدغه است.
بنابراين درصورت علم مورثان صاحبان نطفه، بايد سهم اين کودک کنار گذاشته شود و درصورت جهل آنان به موضوع، قانونگذار تدبيري انديشيده است تا حق کودک از اموال گيرندگان اهدا، آن هم بهصورت وصيت قبل از فوت استيفا گردد(همسو با بررسي فقهي حقوقي حق توارث فرزندان متولد از اهداي جنين) (مهدوی کنی و همکاران، 1394، ص 121).