چکیده:
مطالعۀ تطبیقی حقوق خانواده کشورهای اسلامی هم چون ایران و مصر با توجه به تفاوت مذاهب، جهت دریافت پیوندها و تفاوتهایی که وجود دارد برای رسیدن به بهترین قواعد در عصر کنونی ضروری به نظر میرسد و میتواند از رسوخ قواعد نابهنجار غربی در کشورهای اسلامی جلوگیری کند. مهریه از مسائل مهم حقوق خانواده است که اهمیت آن در جامعه قابل چشم پوشی نیست و باید به دقت بدان پرداخت و احکام آن را بررسی کرد. از جمله مواردی که در این زمینه قابل مطالعه است، بررسی شرایط لازم مهر و پرداخت آن میباشد که در این تحقیق آن را در حقوق ایران که مبتنی بر فقه امامیه و حقوق مصر که بر طبق فقه حنفی است مورد مطالعه قرار دادیم تا ابعاد آن مشخص گردد. هدف ما این است که با بررسی و مطالعه فقهی و حقوقی در حقوق این دو کشور دریابیم که مهر دارای چه شرایطی است و این که آیا اصولا پرداخت مهر به نرخ روز در ایران و مصر طبق اصول حقوقی این کشورها و آموزههای فقهی مورد قبول آنها امکان پذیر است؛ شرایط آن چگونه است و چه تفاوتها و شباهتهایی وجود دارد. با بررسی ادله مختلف به نظر میرسد با وجود شباهتها و تفاوتهایی که وجود دارد باید قائل به امکان پرداخت مهر به نرخ روز در حقوق ایران و حقوق مصر باشیم؛ هر چند که مصر برخلاف ایران صراحتا به آن اشارهای نکرده اما بنا بر دلایلی میتوان راجع به آن بحث کرد.
A comparative study of the family law in Islamic countries such as Iran and Egypt, considering the differences between religions, is necessary to obtain the links and differences that exist to achieve the best rules in the current era and can prevent the penetration of abnormal Western rules in Islamic countries. Dowry is one of the important issues of family law that it's significant cannot be ignored in society, and it should be carefully addressed and its rulings examined. One of the cases that can be studied in this field is the study of the necessary conditions for dowry and its payment. In this research, we evaluated it in Iranian law, which is based on Imami jurisprudence, and Egyptian law, which is in accordance with Hanafi jurisprudence, to determine its dimensions. By studying jurisprudence and the laws in the rules of these two countries, the aim of this study is to find out what are the conditions of the dowry payment and whether it is possible to pay it in current rate in Iran and Egypt according to the legal principles of these countries and accepted jurisprudential teachings. What are its conditions and what are its differences and similarities? By examining the various reasons, it seems that we should accept the dowry payment based on current rate in Iranian and Egyptian laws despite the similarities and differences which is existed in them. Although in Egyptian laws unlike the Iranian laws have not explicitly mentioned in it, but for some reason it can be discussed.
خلاصه ماشینی:
واکاوی شرایط مهر و پرداخت آن به نرخ روز در حقوق ایران و مصر حسین جمالان 1 تاریخ دریافت: 31/5/1400 فاطمه رجایی* 2 تاریخ پذیرش: 1/7/1400 علیاکبر حکمآبادی 3 چکیده مطالعة تطبیقی حقوق خانوادة کشورهای اسلامی، همچون ایران و مصر، با توجه به تفاوت مذاهب، جهت دریافت پیوندها و تفاوتهایی که وجود دارد، برای رسیدن به بهترین قواعد در عصر کنونی ضروری به نظر میرسد و میتواند از رسوخ قواعد نابهنجار غربی در کشورهای اسلامی جلوگیری کند.
اینکه برای صحت مهر، چه شرایطی باید وجود داشته باشد، پرداخت مهریه چگونه است و چنانچه مهر بعد از گذشت سالها از زمان عقد، پرداخت شود، آیا میتوان آن را به نرخ روز مطالبه کرد یا نه، باید دید این مسائل را با توجه به قواعد فقهی و حقوقی میتوان در ایران و مصر قابلقبول دانست و اینکه دیدگاه نظامهای حقوقی این دو کشور نسبتبه این موضوعات چگونه است و درصورت پذیرش، چگونه آن را اجرا میکنند و تفاوت و شباهت عملکرد آنها چیست.
با توجه به سوابق پژوهشیای که در این زمینه وجود دارد ــ ازجمله مقالة «تقویم مهریه به نرخ روز» از سید مهدی دادمرزی (1384) که حقوق ایران را مدنظر دارد یا مقالة «مباحثی در حقوق زوجه (حق مهریه ـ حق نفقه) بنابر فقه امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت» اثر فروغ پارسا (1381) که مباحث مهر و نفقه را بهطور کلی مورد بحث قرار داده یا مقالة «انواع، شرایط و اسباب مهر در مذهب حنفی» از محمد صادقی (1391) که احکامی از مهر را در مذهب حنفی بیان کرده است ــ در پژوهش حاضر، تلاش بر این بوده است تا با توجه به حقوق و قوانین مصر و توجهی تفصیلی بر فقه حنفی و بررسی تفاوتها و شباهتهای موجود با حقوق ایران و فقه امامیه از زاویة دیگر و بهطور متمایز، مهریه مورد واکاوی قرار گیرد.