چکیده:
قومگرایی نوعی تلقی فرهنگی است که اعضا، ارزشها و هنجارهـای خود را برتر میدانند و همچنین مخالفت فرهنگی و اجتماعی با دیگر گروهها دارند که در چارچوب گسستهای فرهنگی و اجـتماعـی مطالعه میشود. آذربایجان در تاریخ دیرین خود وحدت جغرافیایی- سیاسی و اجتماعی- فرهنگی مستمری با ایرانزمین داشته و سراسر ایران ملک مشاع آذربایجان همچون سایر اقوام تشکیلدهنده سرزمین ایران بوده است. در دهههای اخیر پدیدهی اجتماعی قومگرایی با هدف ایجاد انشقاق در میان اقوام ایرانی، جزو سیاستهای راهبردی قدرتهای خارجی و همسایگان همزبان است. کشورهای آمریکا، ترکیه، جمهوری آذربایجان، روسیه، رژیم صهیونیستی، برخی از کشورهای اروپایی و عربستان سعودی در شکلدهی حرکتهای تجزیهطلبانه تـلاش میکنند. قوم گرایی پدیدهای جدید در سیاستهای قدرتهای بزرگ استکباری است و ماهیت داخلی ندارد و یکپارچگی آذربایجان با ایرانزمین در طول قرون متمادی نشاندهنده این امر است. در این تحقیق پدیده قومگرایی بر پایه رویکرد کیفی و روش تاریخی مطالعه شده است.
Ethnicity, is a kind of cultural perception that members consider their values and norms to be superior. It is a cultural and social opposition to other groups that has a multi-generational persistence and is studied in the context of cultural and social divisions. In its ancient history, Azerbaijan has had a continuous geographical-political, social and cultural unity with Iran, and throughout Iran, it has been the common property of Azerbaijan, like other ethnic groups. In recent decades, the social phenomenon of ethnicity has been one of the strategic policies of foreign powers and neighbors with the aim of creating divisions among Iranian ethnic groups. The United States, Turkey, the Republic of Azerbaijan, Russia, the Zionist regime, some European countries and Saudi Arabia are trying to form separatist movements. Ethnicity is a new phenomenon in the policies of the great arrogant powers and has no internal nature and the integration of Azerbaijan with Iran over the centuries shows this. In this research, the phenomenon of ethnicity has been studied based on a qualitative approach and historical method.
خلاصه ماشینی:
افزایش ارتباطات مجازی و روابط فرامرزی، مرزنشینی، پائین بودن مؤلفههای توسعه، تحریک قومگرایان و همسایگان هم زبان، نیروهای فرا منطقهای و بازیگران خارجی موجب شده است تا فعالان قومیِ تجزیهطلب از طریق مراکز علمی، اماکن عمومی و ورزشی با فعالیتهای فرهنگی، سیاسی و هنری ازجمله مسابقات ورزشی، تجمعات انتخاباتی، عرصههای هنری، رسانههای جمعی و فضای مجازی نسبت به تحریف هویت تاریخی، جغرافیایی و بدبینی افکار عمومی نسبتبه حاکمیت ملی فعالیت کنند و در مسیر وحدت و تمامیت ارضی چالش ایجاد نمایند.
فعالیتهای قومی گرایان را از آغاز نیمه دوم قرن نوزده تا اوایل قرن بیستویک به پنج مرحله میتوان تقسیمبندی كرد: 1) مراحل آغازین در امپراتوری روسیه با تلاش فرهنگی روشنفكران غیر روسی و در سرزمینهایی كه از دهههای آغازین قرن نوزدهم، از طریق فتح نظامی، به خاك روسیه پیوست داده شده بودند؛ 2) مرحله تبدیل ایدئولوژی پان تركیستی به استراتژی رسمی حكومت عثمانی از طریق روشنفكران و هستههای رهبری ترکهای جوان با ایدئولوژی و استراتژی حكومت جدید؛ 3) مرحله انزوا؛ با شكست و دست کشیدن از رمانتیك گرایی و ماجراجویی؛ 4) مرحله نفوذ تدریجی در سیاستهای دولت که در بخشهای نظامی تركیه نیز نفوذ کردند؛ 5) فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وسوسههای قومی دولت تركیه و نیاز شدید كشورهای تازه استقلالیافته به بازسازی ملت (لاندو، 1995: اقتباس) بهترین فرصت را برای محافل پان تركیست ترکیه فراهم ساخت و قومگرایی بار دیگر بهعنوان یک ایده و خواسته وارد ادبیات سیاسی حاکمان جدید جمهوری آذربایجان گردید بهطوریکه در برهههایی از تاریخ کوتاه این کشور، ادعاهای سیاستمداران آن در ارتباط با تمامیت ارضی ایران اوج میگیرد.