چکیده:
رویکرد فلسفی نسبت به انسان و سیاست میتواند نگرش موجود به جنگ را موردبررسی و بازنگری قرار دهد. هدف اصلی این تحقیق شناخت و تبیین نقش رویکردهای فلسفی در ممانعت از جنگ است. مسئله اصلی این پژوهش مشخص نبودن نقش رویکردهای فلسفی در ممانعت از جنگ است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که نقش رویکردهای فلسفی در ممانعت از جنگ چیست؟ فرضیه ارائهشده عبارت است از اینکه بین نقش رویکردهای فلسفی و ممانعت از جنگ رابطه معنادار وجود دارد و رویکردهای فلسفی مانع جنگ میشود. این پژوهش نظری به روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری با اسناد کتابخانهای گردآوریشده است. نتایج تحقیق نشان میدهد چنانچه بر اساس مبانی فلسفی به موضوع صلح پرداخته شود بسیاری از عوامل محرک جنگ علیرغم تنوع آن قابل پیشبینی و کنترل خواهد بود؛ بنابراین، رویکردهای فلسفی از یکسو میتواند در عوامل محرک جنگ اثر بگذارد و از سوی دیگر مانع از نقشآفرینی کجفهمیها و تعصبات افراطی میگردد. بر اساس عقل محوری نیز فهم صحیح و مشترک از صلح، امنیت و حفظ کرامت انسانی بهعنوان اصول مشترک ملتها و حکومتها به دست میآید. این فهم مشترک منجر به تصمیم سازی شده و میتواند بهعنوان یک راهکار موثر در دفع جنگ در اختیار تصمیم گیران قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
از منظر فلسفی حق حیات، حفظ کرامت انسانی و شکوفایی استعدادهای بشری مهم-ترین دلایل برای یک حکمرانی مطلوب است؛ زیرا که این مفاهیم صرفنظر از سلایق فکری، ایدئولوژیک و سیاسی در خصوص نحوه دستیابی به آنها، از امور مشترک و پذیرفتهشده انسانی و خرد جمعی در مقیاس جهانی تلقی میشود؛ بنابراین در نسبت میان فلسفه و سیاست، انسان و حکمرانی مطلوب هدف اصلی تفکر فلسفی است.
چراکه در هر مکتب فکری اعم از دینی یا سیاسی، عقل و عقلانیت موردپذیرش همگان است؛ دوم اینکه عقل فلسفی میتواند وفاق ایجاد نماید و شرایط گفتگو فراهم آورد؛ سوم اینکه اگرچه فلسفه هم بهتنهایی نمیتواند شرایط صلح را فراهم آورد، اما فلسفه میتواند با رویکرد فلسفی و فلسفه ورزی به فرهنگ، اقتصاد، سیاست علم و دین، همه این عوامل را دور یک میز جمع کرده و با محوریت عقل به گفتگو بنشاند یعنی تفکر فلسفی میتواند علم، سیاست، دین، اقتصاد و فرهنگ را موردبررسی فلسفی و عقلانی قرار دهد.
چراکه بیثباتی و رواج بیعدالتی در سایر کشورها شرایط همکاری ملتها نسبت به یکدیگر را با مشکل مواجه میکند (یاسپرس، ۱۳۸۳: ۱۹۶)؛ اما به نظر میرسد چنانچه از منظر فلسفی رویکرد واقعگرایانه به جنگ و صلح را موردبررسی قرار دهیم میتوان گفت در نگاه واقعگرایی همه حقایق در عالم خارج جستجو میشود.