چکیده:
پیوند دین و اسطوره در یک بستر علمی، راهی را گشوده است که بشر با گام نهادن در آن میتواند با مجموعهای از باورها آشنا شود و تا حدی، منشأ آنها را دریابد. این اتفاق از اواخر قرن هجدهم سرعت بیشتری به خود گرفت و با ظهور دانشمندان نام آشنایی در سدههای بعد، جنبههای پنهان اسطوره و دین بیشتر نمایان شد. بدون شک یکی از آن چهرههای نام آشنا، مکس مولر است. مولر از پیشگامان مطالعات علمی و تطبیقی دین و اسطوره در قرن نوزدهم و متأثر از فیلولوژی، ایدهآلیسم، پوزیتیویسم و باورهای شرقی به خصوص هند بود. او نظریههای قابل تأملی را در ارتباط با اسطوره و دین مطرح کرد که مورد توجه و نقد بسیاری از دانشمندانِ هم عصرش قرار گرفت. در این مقاله سعی شده است با توجه به جایگاه و نقش مکس مولر در مطالعات مربوط به اسطوره و دین، نسبت آن دو در نگاه مولر به شیوۀ توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. مکس مولر ریشۀ اسطوره را در نامگذاری پدیدههای طبیعی میدانست و معتقد بود دین (فرم دینی) با مقدّس شدنِ «نام» بوجود میآید، یعنی از دل اسطوره. او به امر نامتناهی باور داشت اما منشأ آن را طبیعت میدانست.
The connection between religion and myth in a scientific background has opened the way for human beings to become acquainted with a collection of beliefs and find their origin. This event progressed faster from the end of the eighteenth century, and with the activity of famous scientists in the following centuries, the hidden aspects of myth and religion became more apparent. Undoubtedly one of those famous scientists is Max Muller. Muller was one of the pioneers of scientific and comparative studies of religion and myth in the nineteenth century. And was influenced by philology, idealism, positivism and Eastern beliefs, especially India. He developed important theories about myth and religion that were considered and criticized by many of his contemporaries. Given the importance of Muller's theories in studies of myth and religion, in this article we have tried to examine the relation between myth and religion from Muller's perspective in a descriptive-analytical manner. Muller believed that the origin of myth is in the naming of natural phenomena, and he believed that religion (religious form) came into being when the "name" became sacred. That is, from inside the myth. He believed in the infinite but believed that it originated in nature.
خلاصه ماشینی:
مکس مولر ريشۀ اسطوره را در نام گذاري پديده هاي طبيعي ميدانست و معتقد بود دين (فرم ديني) با مقدس شدن «نام » بوجود ميآيد، يعني از دل اسطوره .
مولر، خلاصۀ کار خود را که دو سال قبل از مرگش نوشته بود اين گونه شرح داد: «موضوعي که تمام تلاش هاي من را به هم مرتبط ميکند واضح و روشن است ، يعني جرياني که سرچشمۀ انديشه و زبان ها را با اساطير و دين مرتبط ميکند.
نگاه زبان شناسانۀ مولر، يکي از مدل هاي بررسي و مطالعۀ دين و اسطوره بود که نقدهاي فراواني را به همراه داشت و حتي بسياري از ديدگاه هايش در همان زمان رد شدند، اما در عين حال حرکتي را که پيش از او به آهستگي شکل گرفته بود سرعت بخشيد و افق هاي تازه اي را گشود که نتايج مهمي را به همراه داشت .
مولر معتقد بود که اسطوره اساسا با مشاهدة پديدارهاي با شکوه طبيعي آغاز ميشود و بياني خيالي و خيال انگيز از تجربۀ امر بيکران و نامتناهي است که از طبيعت حاصل يا حادث شده است ؛ بر اين اساس ، اقوام کهن 1 مشاهدات خويش را از طبيعت با شيوه اي انسان گونه و به زباني استعاري تشريح ميکردند.
در اين تعريف ، به وضوح پيوند عناصر اصلي ديدگاه و انديشۀ مولر را ميبينيم ، نقش طبيعت در شکل گيري بيان خيالي، نقش تجربۀ امر بيکران که باور به آن در برخورد مولر با دين بسيار مهم است و نقش استعاره که عنصري پر رنگ در تصوير کردن اسطوره به شمار ميرود.
Muller, Max, "Comparative Mythology," Chips from a German Workshop, New York, 1869, vol.