چکیده:
اسلام با تنظیم نقشهای جامع، انسان را به سوی تکامل مادی و معنوی خویش رهنمون ساخته و اصل را در انجام تمامی امور بر پایه اعتدال بنا نهاده و بر همین اساس، آموزههای خود را به دور از هرگونه افراط و تفریط، مقرر نموده است.اقتصاد، در لغت به معنای میانهروی در تمامی امور، و در اصطلاح، میانهروی در امر معیشت (کسبوکار و مصرف) است. اهمیت اقتصاد به عنوان یکی از ابعاد حیات انسان، بر همگان آشکار بوده و بخش وسیعی از تعلیمات تشریعی نیز به این مسئله میپردازد. نوشتار حاضر، در سه بخش تدوین شده است:بخش اوّل، با موضوع اعتدال در زندگی اقتصادی، به تعریف، اهمیت و ابعاد اعتدال در زندگی اقتصادی اختصاص دارد. بخش دوم، به تبیین مدیریت مصرف از منظر آیات و روایات پرداخته و دو مبحث زیادهروی ناپسند (اسراف) و صرفهجویی بیجا را مورد بررسی قرار میدهد. بخش پایانی نیز به اهمیت قرضالحسنه و راههای تقویت این فرهنگ، به عنوان کاربردیترین ابزار برای نجات جامعه از منجلاب مشکلات اقتصادی، بهویژه تبعات شوم رباخواری، میپردازد.
خلاصه ماشینی:
مجلس بیستوچهارم: اعتدال در زندگی حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدرسول آهنگران 1 اشاره اسلام با تنظیم نقشهای جامع، انسان را به سوی تکامل مادی و معنوی خویش رهنمون ساخته و اصل را در انجام تمامی امور بر پایه اعتدال بنا نهاده و بر همین اساس، آموزههای خود را به دور از هرگونه افراط و تفریط، مقرر نموده است.
اعتدال در کسب و کار اسلام، قیمت و ارزش انسان را در گرو میزان سعی و تلاش او برشمرده 5 و آن را مهمترین عامل تأمین معاش و استقلال اقتصادی و رهایی از وابستگی مورد تأکید ویژه قرارمیدهد و در این راستا، تمرکز خویش را به کسب روزی حلال مبذول داشته؛ تا جاییکه در روایات فراوانی، تلاش در راه کسب روزی حلال، بالاتر از جهاد در راه خدا 6 به شمار آمده است.
با وجود این، رعایت اعتدال در امر معیشت و کسبوکار نیز مانند دیگر ابعاد زندگی انسان مورد توجه بوده، افراط و تفریط در طلب روزی و کسب، مذموم و ناپسند قلمداد میشود.
» 7 بنابراین، یکی از آفات کسب و کار، افراط و زیادهروی در طلب معاش و کسب است؛ چنین افراطی به چند دلیل ظهور مینماید که مهمترین آنها به این قرار است: الإمام علی: «لَنْ یهْلِکَ مَنِ اقْتَصد.
وی مرزی مشخص را بین مسائل شخصی و کاری خویش قرار داده و از اوقات فراغت خود نیز نهایت استفاده را مینماید؛ 2 ولی انسان معتاد به کار، کنترلی بر زندگی خود ندارد و این مشکل، تا جایی پیشرفت میکند که تبدیل به شخصیت فرد شده و تمام فکر و ذکرش معطوف به کار است و از آن، برای التیام تنشهای روانی خود استفاده میکند.