چکیده:
مدیریت مصرف، به معنای استفاده بهینه از امکانات و ظرفیتهای موجود و بهرهوری، در بالاترین سطح ممکن است که امروزه به عنوان یکی از علوم ضروری، مورد بحث و بررسیهای فراوانی قرارگرفته است. دین نیز توجه ویژهای را به این مقوله دارد و در روایات واردشده از ائمه هدی، از آن به «تدبیر معیشت» یاد شده و در اهمیت آن آمده: «مؤمن، طعم حقیقی ایمان را نمیچشد؛ مگر با سه خصلت: تفقه در دین، صبر در مصائب و تدبیر صحیح در معیشت.» تدبیر معیشت، داری دو آفت است: 1. اسراف و زیادهروی در مصرف؛ 2. بخل و صرفه-جویی ناپسند. در ادامه، به شرح این دو آفت و برخی از مصادیق پُرابتلای آن اشاره خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
مصرف بیرویه فرآوردههای نفتی که تجدیدناپذیر است، بهویژه بنزین 1 و مواد پلاستیکی یکبارمصرف، خسارات هنگفتی را از لحاظ هدررفت سرمایه ملی و مشکلات فراوان زیستمحیطی و بهداشتی را ایجاد میکند و همچنین، در مورد منابع طبیعی تجدیدپذیر مانند آب (سرانه آب در ایران 2 برابر میزان مصرف جهانی است)، 2 جنگلها (قطع سالانه 15 میلیون درخت برای تولید کاغذ در ایران) 3 و مراتع که مصرف غیرمنطقی و نامعقول آن نیز سبب نابودی و حتی عدم بازگشت نعمت خواهد شد که این همه، جای بسی تأمل دارد.
در این بین، بازار تبلیغات برای درمان بیماری چاقی بهوسیله داروها و جراحی، بسیار داغتر از گذشته شده است؛ ولی بر اساس نظر متخصصان تغذیه، بهترین راه نجات از مهلکه چاقی و پُرخوری، رعایت آداب غذاخوردن و رژیم غذایی یا بنا بر فرمایش پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله وسلم، «حمیه» یا پرهیز است.
در زمینه درمان نیز سرانه مصرف دارو در ایران، سه برابر استاندارد آمار جهانی است 4 و بخش اعظمی از آن، خودسرانه بوده و عوارض جانبی این داروها سلامت جامعه را مورد تهدید قرار داده سوره شعراء، آیه 128 و 129.
ناسالم، ثابت شده است؛ ولی به دلیل اینکه تهیه غذای سالم مستلزم صرف هزینه بیشتری است، افراد از آن صرف نظر کرده و به مواد غذایی ارزانتر و مضر روی میآورند؛ برای مثال، با وجود آنکه تحقیقات فراوانی در زمینه برخی روغنهای مایع و جامد صورت گرفته و مضرات آن اثبات شده، به علت ارزانتربودن و غافل از ضررها و هزینههایی که بر اثر بیماری و مشکلات و تبعات آن ایجاد میشود، مورد استفاده قرار میگیرد.