چکیده:
با توجه به اقتصاد مبتنی برکشاورزی ابرانیان در سدههای گذشته مطالعه تاریخ کشاورزی درایران از اهمیت فرآوانی برخوردار است. برآمدن و پاییدن حکومت صفویان به عنوان یک دولت ملی مستقل که امکان استقلال سیاسی و مذهبی ایرانیان را فراهم ساختند؛ بدون توجه به زیرساخت اقتصادی این سرزمین امکان پذیرنبود. با توجه به قلت اطلاعات عرضه شده در منابع تاریخی عصر صفویه، سفرنامهها میتوانند مطالب لازمه به منظور برآورد سطح دانش و چگونگی وضع کشاورزی درایران این عصر را امکان پذیر نمایند. مقایسه دادههای سفرنامهها با مطالب موجود درآثاری چون "ارشاد الزراعه" و یا "دوازه باب درفلاحت" که در صدر عصر صفویه تالیف و تدوین شده اند در شناخت و تحلیل مسائل پبش گفته بسیار راهگشا خواهدبود. همچنین به منظور بازشدن بهتر بحث و نشان دادن اهمیت کشاورزی و جایگاه این نظام معیشتی و تولیدات حاصل ازآن در اقتصاد دوره صفویه نگرشها و اطلاعات عرضه شده توسط سفرنامه نویسان و محققین دراین مقاله مورد توجه و بررسی قرار گرفت.
خلاصه ماشینی:
همچنین به منظور بازشدن بهتر بحث و نشان دادن اهمیت کشاورزی و جایگاه این نظام معیشتی و تولیدات حاصل ازآن در اقتصاد دوره صفویه نگرشها و اطلاعات عرضه شده توسط سفرنامه نویسان و محققین دراین مقاله مورد توجه و بررسی قرار گرفت.
بررسی جایگاه کشاورز و کشاورزی در ایران باستان از جمله مطالبی که در غالب سفرنامههای بجا مانده از عصر صفوی به بعد درباره ایران به رشته تحریر درآمده است و مطالعه آن توجه هر پژوهشگر ایرانی را بخود معطوف میدارد، آگاهی و اطلاع ژرف بسیاری از سیاحان غربی نسبت به تاریخ و جغرافیای ایران و بهرهگیری آنان از مطالعات منابع و متون موجود، خصوصا در بخش مربوط به گذشته باستانی(=پیش از اسلام) این سرزمین میشود.
براین اساس در اینجا بهتر است به منظور بازشدن بهتر کلاف در هم تنیده و باز نشده اوضاع کشاورزی ایران و پیگیری و بازشناسی نگرش مردمان این سرزمین دراین باره، نظریه شناخته شده ترین سیاح عصر صفویه، ژان شاردن، به عنوان مدخل بحث مورد توجه قرار گیرد.
درآثار و منابع عربی و ایرانی دوران اسلامی به خصوص از شاهان ایران عصر ساسانی حکایات و روایات زیادی نقل شده که نشان از توجه ویژهی آنان به کشاورزی دارد (کریستن سن،1372: 181) چنانکه یکی از این گونه حکایات زینت بخش مقدمه مولف ارشاد الزراعه شده است: " روزی انوشیروان عادل به رسم سیر و گشت به صحرایی رسید، پیری کار کرده و سالخورده را دید که درخت مینشاند، از او پرسید که کمال ثمرات این نهال درمدت چندسال است.