چکیده:
دگرگونی شخصیتهای داستان از مسائلی است که در متون ادبی با عنوان پیکرگردانی بررسی میشود. پیکرگردانی بر جنبۀ رازآلودگی متن و خیالانگیزی آن میافزاید و بازتاب آرزوهای آدمیان، جلوهای از پیوند تخیل با جهان واقع است و زاییدۀ نیاز آدمیان به برتری یافتن نسبتبه دیگر انسانها و موجودات و پدیدههاست. باتوجهبه اینکه این موضوع در ادبیات ملل مختلف دیده میشود، بررسی این موضوع میتواند به آگاهی یافتن از مشترکات فرهنگی میان ملتها کمک کند و زمینهای مناسب برای مطالعۀ پیوندهای ادبی و فرهنگی بهشمار آید. در پژوهش حاضر، انواع پیکرگردانی در نارتنامه و هزارویکشب بهصورت توصیفی ـ تحلیلی مطالعه شده است. نارتنامه مجموعه افسانههایی است درباره دلاوریهای قوم نارت و قهرمانان منطقه قفقاز شمالی و سواحل دریای سیاه. قدمت این افسانهها به هزارۀ دوم پیش از میلاد مسیح بازمیگردد که بهصورت شفاهی از نسلی به نسل دیگر نقل شده است. این افسانهها دربارۀ موضوعات مهم زندگی همچون عشق به سرزمین مادری، مبارزه با شروران، یاری رساندن به ناتوانان و ... است. هزارویکشب نیز از برجستهترین نمونههای افسانههای شرقی است که آمیزهای از افسانههای هندی، عربی و ایرانی بهشمار میرود. باتوجه به وجود پیکرگردانی در هردو اثر، در این پژوهش، مشترکات و اختلافات این دو کتاب از این منظر بررسی شده است.
Transformation of the characters in the story is a feature that can be observed in literary texts and generally studied under the heading of “metamorphosis”. Metamorphosis increases the mythical and imaginary aspects of the text and it is a reflection of human being dreams and an image of the bound between imagination and the real world. It could be defined as a creation of the people’s need for dominance over other people, creatures, and phenomena. Analyzing this subject can be useful to figure out the common culture among nations and can be a proper background for studying literal and cultural bounds for it is seen in the literature of several nations. This article studies different types of metamorphosis in Nart-Nameh and One Thousand and One Nights based on a comparative-analytic approach. Nart-Nameh is a collection of myths about bravery of the Nart nation and the heroes of the North Caucasus and the shores of the black sea. These myths go back to two thousand years B.C. that were verbally transferred from one generation to the other. These myths are about the life’s important aspects such as loving motherland, fighting against evil, helping the week, etc. One Thousand and One Nights is one of the brightest eastern myths which is a mixture of Indian, Arabic, and Persian literatures. This article analyses the differences and commonalities in these books considering metamorphosis.
خلاصه ماشینی:
پيکرگرداني در نارت نامه و هزارويک شب مريم مرادي ، محمدرضا حاجي آقابابايي ٢ چکيده دگرگوني شخصيت هاي داستان از مسائلي است که در متون ادبي با عنوان پيکرگرداني بررسي ميشود.
ريشه هاي تاريخي اين داستان ها نامعلوم است و 146 قدمت آن ها ظاهرا به هزارة دوم پيش از ميلاد مسيح بازميگردد که به صورت شفاهي از نسلي به نسل ديگر نقل شده است و ماهيتي افسانه گونه پيدا کرده است .
اين موضوع به صورتي بارز در نارت نامه و افسانه هاي هزارويک شب ديده ميشود و داراي انواع گوناگون و شباهت ها و افتراقاتي است که درادامه به معرفي گونه هاي مختلف آن در اين دو اثر ميپردازيم .
اين موضوع به صورتي بارز در داستان هاي اوستيايي نارت (نارت نامه ) و افسانه هاي هزارويک شب ديده ميشود و داراي انواع گوناگون و شباهت ها و افتراقاتي است که درادامه به معرفي گونه هاي مختلف آن ميپردازيم .
تبديل شدن انسان به حيوانات از مواردي است که به صورت مشترک ميان اساطير نارت نامه و افسانه هاي هزارويک شب ديده ميشود.
گونۀ ديگر از اين دگرديسي، سخن گفتن حيوانات با آدميان است که در هزارويک شب و نارت نامه نمونه هاي گوناگوني دارد.
از ديگر نمونه هاي اين دگرگوني در نارت نامه ، سخن گفتن اسب آيسانا، پسر اوريزماگ است .
در اين پژوهش که براساس بررسي موضوع پيکرگرداني در دو کتاب نارت نامه و هزارويک شب شکل گرفته است ، مشخص شد که علاوه بر مشابهت هاي فراوان در انواع پيکرگرداني، اختلافاتي نيز موجود است .