چکیده:
تمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل
معمولا یکسان و برابر است» چنان که در کتاب «بیان» هم آمده است که تمثیل و تشبیه
تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی میکنند. از سوی دیگر سمبل (نشانه و رمز) هم
از اصطلاحاتی است که با تمثیل نیز ارتباط دارد. تمثیل که شاخهای از تشبیه است ذکر
روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به
صورتهایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل میشود یا بیان داستان و حدیثی است
به طریق ذکر مثال» و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان
(دستان) میگوبند و مثل و افسانه در معنی» وجاهت اشتراک دارند. وقتی گویندهای برای
بیان مقصود خودء مطلبی حکیمانه به کار برد که ادعای او را اثبات کنده او از تمثیل بهره
جسته است؛ وجه شباهت تمثیل و تشبیه در آن است که در هر دو» بین دو چیز مقایسه و
شباهتی صورت میگیرد. در تشبیه این شباهت تخیلی است؛ مثل شبیه کردن سخنان شیرین به قند؛ مانند: بگشای لب که قند فراوانم آرزوست؛ (مولوی) اماء در تمثیل این
مقایسه براساس استدلالی خیالی از جانب گوینده صورت میگیرد؛ شاعر فخر کردن به
مادیات دنیوی را - که عاریتی بیش نیست - به بار حمالی مثال میزند که از آن حمال
نیست و اگر او بر آن نازد به خطا رفته است. تمثیل در تشریح مفاهیم ثقیل نیز برای
مخاطبان عام نقشی اساسی دارد. از این رو در متون دینی و اخلاقی که عموم مردم را
خطاب قرار میدهند» منعکس شده است. در مقاله حاضرء با بهرهمندی از روش توصیفی
و تکنیک تحلیل محتواء تمثیلهای به کاررفته در کتاب «فرمانده من»» بر اساس واژگان و
بشتر بر اساس محتوا دستهبندی و نقش آن در بازنمایی اهمیت خودسازی در رشد
معنئوی آدمیو نمود هویت ایرانی بررسی و تحلیل شده است.
خلاصه ماشینی:
نویسندگان این کتاب با تکیه بر هدف اصلی خود که همانا نشان دادن روح استقامت و پایداری در ایرانیان به ویژه کسانی که در جنگ شرکت داشتهاند، از ابزارهاي متعددي براي سادهسازي مفاهيم مورد هدفشان و نیز ايجاد تصويري محسوس از مفاهيم انتزاعي جنگ در ذهن مخاطب استفاده كردهاند كه در اين بين، تمثيل یکی از آنهاست.
روش تحليل داده ها بر اين منوال بوده كه ابتدا صنعت تمثیل در ادبیات تعریف شده، سپس به بررسی نقش آن در تبیین مقوله خودشناسی و خداشناسی در ادبیات دفاع مقدس به ویژه کتاب «فرمانده من» پرداخته شده است.
" در این راستا یکی از پدیدههای مهمی که در شکل گیری فکر نویسندگان معاصر ما نقش به سزایی داشته و باعث به وجود آمدن نوعی ادبیات در ایران گردیده است، حماسه ای به نام دفاع مقدس است که دارای بن مایههای عبرتآموز تاریخی و انسانی و ارزشهای گرانقدر انسانی است.
از سوی دیگر ادبيات پايداري به معناي خاص، يكي از انواع ادبي است كه در ايران عمر كوتاهي دارد و داستانها و رمانهاي زيادي در اين نوع نوشته شده كه در آن، نويسنده تمثيل و نماد را دستمايه بيان خود كرده و اثرش را خلق ميكند.
در اين مقاله كه به روش توصيفي تحليلي محتوا انجام شده، ابتدا با توجه به بافت موقعيتي، کتاب «فرمانده من» از رحیم مخدومی و چند تن دیگر را كه يكي از آثار تمثيلي خلق شده در ادبيات پايداري است، مورد بررسی سبکشناسانه قرار میگیرد.