چکیده:
اشعار عاشقانه تقریبا در تمام آثار منظوم ادبیات فارسی از شاعران گذشته تا
حال وجود داشته است .تصویری که در ادبیات فارسی از معشوق داده شده
است، باورنکردنی است . شاعرانی که گاه چنان نظریات تحقیرآمیز و دردناک
در مورد زن داشتند، این بار با لحنی پر از ستایش و خاشعانه از دلبر و معشوق
خود گفت وگو می کنند و خود را خاک پای او، بنده ی حقیر او و گرفتار
سلسله ی موی او می دانند . محمدحسین شهریار در سال های آخر دوران
تحصیل در رشته ی پزشکی به دام عشق نافرجامی گرفتار آمد، و این ناکامی
موهبتی بود الهی، که آتش درون و سوز و التهاب شاعر را شعله ور ساخت و
تحولات درونی او را به اوج های معنوی ویژه کشانید . تا جایی که از بند
علایق رست و در سلک صاحب دلان درآمد و سروده هایش رنگ و بوی
دیگری یافت . تعدادی از این عاشقانه ها بر وصال به یار تاکید دارند و گروهی
بر فراق از او.در این مقاله تلاش شده تا با تحلیل محتوایی وصال و فراق در
عاشقانه های شهریار به بررسی نظر و اندیشه شهریار نسبت به عشق پرداخته
شود.
خلاصه ماشینی:
نمايه عشق نافرجام در شعر شهريار شبنم صادقی 1 ، ایرج اسماعیلی 2 ، پروین مسلمی بیدهندی 3 چكيده اشعار عاشقانه تقریباً در تمام آثار منظوم ادبیات فارسی از شاعران گذشته تا حال وجود داشته است.
در اين مقاله تلاش شده تا با تحلیل محتوایی وصال و فراق در عاشقانههای شهریار به بررسي نظر و انديشه شهريار نسبت به عشق پرداخته شود.
چنان چه پیش تر در مورد دیگر شاعران مطرح بود، این جا نیز مطرح است که تنها شاعر موفق بودن در این مبحث ملاک نیست، بلکه به عنوان سرآمد و مؤثر بر نسل خود و نسلهای بعدی بودن اولویت اول را دارد.
با آنكه اين حادثه تمام زندگى عاشق را به تباهى كشيده است، جرأت ندارد معشوق را نفرين كند، بلكه با تمام وجود باز هم رنج خويش را در قبال سلامت معشوق خواستار است و حاضر نيست او تنبيه شود: گر چه جز زهر من ازجام محبّت نچشيدم اى فلك زهرِ عقوبت به حبيبم نچشانى از من آن روز كه خاكى به كف باد بهار است چشم دارم كه دگر دامن نفرت نفشانى (شرم و عفت/241-240) ذهن شاعر در محاسبة نهايى براى عشق مزايايى قائل است؛ از جمله شكوفايى شعر پارسى را مديون آن مىداند؛ گر چه نصيب شخص شاعر جز چشم گريان نباشد: به اشك من گل و گلزار شعر پارسى خندان من شوريده بخت از چشم گريان، ابرنيسانم (به مرغان چمن/ 135) روش پژوهش در این تحقیق از روش تحلیل محتوا 1 برای بررسی محتوای آشکار پیامهای موجود در اشعار بررسی شده استفاده شده است.