چکیده:
نگاهی که مستشرقان در پیدا شدن مذهب شیعه اثناعشری دارند، تشیع را یک مکتب همهجانبه بهصورت امروزه از آغاز رسالت پیامبر (ص) نمیدانند، بلکه معتقدند: شیعه اثناعشری، مذهب سیاسی است که بهتدریج در یک فرایند زمانی بعد از فوت پیامبر اکرم (ص)، شکل گرفته و تکامل یافته است. درحالیکه یافته پژوهش در این نوشتار، بیانگر آن است که این اعتقاد، خلاف عقیده شیعه اثناعشری و حتی برخی نقلهای منابع سنی است. تبیین نادرست پدید آمدن شیعه ازلحاظ تاریخی و تشبیه عقیده شیعه به عقیده مسیحیت درباره حضرت عیسی و نیز تحلیل ناصحیح عقیده شیعه درباره وجود حضرت مهدی (عج) به همراه عقیده شیعه درباره شفاعت، ازجمله نکاتی است که مؤلفان «دائرةالمعارف الاسلامیه لیدن» در مدخل مربوط به «شیعه» و نیز مدخل «اثناعشری» گرفتار آن شدهاند که در این مقاله، سعی گردید، موارد مذکور با دیده انتقادی، درستی عقاید شیعه به اثبات برسد.
Abstract According to the Orientalists' view of twelver Shi’a religion, they do not consider Shi'ism to be a comprehensive school that emerged from the beginning of the Prophet's mission, but they believe that the Shi'a is a political religion, that was appeared after the Prophet's demise (pbuh), and in a gradual process has been formed and evolved. While the findings of this article indicate that this belief is contrary to the twelver Shi’a belief and even some quotations from Sunni sources. Providing a false statement of how the Shiites came into being historically and comparing the Shiite beliefs with the Christian beliefs about Jesus, as well as an incorrect analysis of the Shiite beliefs about the existence of Hazrat Mahdi (pbuh) along with the Shiites' beliefs about intercession, are among the mistakes made by the "Leiden's Encyclopedia" authors, included in the "Shiite" entry as well as the "Twelfth" entry. In this article, we tried to prove the correctness of Shiite beliefs with a critical view of the mentioned cases.
خلاصه ماشینی:
2. تعریف شیعه شیعه در دائرةالمعارف اسلام لیدن، چنین تعریف شده است: شیعه اسم برای مجموعه بزرگ از فرقههای اسلامی است که باوجود اختلاف در میانشان، در این اتفاقنظر دارند که امام علی (علیهالسلام) خلیفه شرعی بعد از وفات نبی (صلیالله علیه و اله) است (گروهی از مستشرقان، دائرةالمعارف الاسلامیه، بیتا: 14/ 57).
در جلد اول دائرةالمعارف الاسلامیه لیدن، در ذیل کلمه «اثناعشریه» شیعه اثناعشری را چنین تعریف میکند: «اثناعشری» در مقابل «سبعیه» است، این فرقه از شیعیان معتقد به امامت دوازده امام هستند.
این تعریف و این نامگذاری درست نیست؛ زیرا با مراجعه به منابع اصلی (شیعه و سنی) شیعه اثناعشری، در اصطلاح کسانی هستند که به امامت امام علی( و فرزندان معصوم آن حضرت اعتقاد دارند، مطابق نص از پیامبر اکرم( که بعدازآن حضرت، دوازده جانشین و وصی خواهند بود (شهرستانی، الملل و النحل، 1387: 191؛ قندوزی حنفی، ینابیع الموده، 1385: 446؛ سبحانی، دلیل المرشدین الی الحق الیقین، 1389: 23؛ صافی گلپایگانی، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر، 1419: 45-101 - 102).
معرفی شیعه اثناعشری به فرقههای که با توقف در امامت امام حسن عسکری( و فوت آن حضرت و اعتقاد به امامت بعد از او یازده فرقه را نام بردن که اصل وجود آنها در تاریخ محل تردید است و یا اگر وجود داشته، فعلاً از بین رفتهاند، از مواردی است که نقد جدی را متوجه تصویر شیعه در دائرةالمعارف اسلام لیدن میکند.
برای توضیح بیشتر در جهت نقد این تصویر که امامت شیعه اثناعشری، نوعی وراثت و آلالبیت بودن است، از منظر شیعه، خود آیات شریفه قرآن دلالت بر این دارند که مقوله شیعه، در زمان خود پیامبر پدید آمده است.