چکیده:
آموزههای اسلام بهعنوان ارزش متعالی، سبب بسترسازی و تقویت سرمایه اجتماعی میشود. معارف و مفاهیم ارزشی از یکسو بهعنوان نظامی جامع، فعلیت و انباشت سرمایه اجتماعی را محقق میسازد و ازسوی دیگر، سرمایه اجتماعی از طریق ایجاد شبکههای اعتماد و پیوندهای گوناگون زمینه ایجاد توسعه اجتماعی و فرهنگی پایدار را فراهم میکند. از اینرو این پژوهش درصدد ارائه راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی از دید نظام ارزشی اسلام است. در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از دو روش ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه است. این تحقیق با توجه به هدف توصیفی کاربردی، و روش گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و میدانی است. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺗﺤﻘﻴﻖ دانشجویان مدیریت ارشد و دکتری پردیس فارابی دانشگاه تهران هستند که ﺑﻪروش ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دسترس و همچنین در رابطه با نخبگان و متخصصان از روش گلوله برفی استفاده شد. تمامی شاخصهای سنجش سازه عوامل راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی بار عاملی بسیاری دارد و بنابراین مورد تایید قرار گرفت بهطوری که در بعد ذهنی، علائق متفاوت و در بعد عینی سازمانهای دانشی بیشترین اهمیت را داشت. در مجموع بعد عینی با ضریب مسیر 84/ 0 نسبت به بعد ذهنی با ضریب مسیر 81/ 0 در این تقسیمبندی، رتبه بهتری دارد.
The teachings of Islam, containing transcendent values, make the foundation of social capital and reinforce it. On the one hand, knowledge values and concepts, in the form of a comprehensive system, actualize and develop social capital; on the other hand, social capital makes the basis for sustainable social and development by creating networks of trust and different other relations. Hence, this study is aimed at providing solutions to develop social capital based on the Islamic value system. This descriptive applied research follows library and field method for data collection. Master and doctoral students of management at Farabi Campus of the University of Tehran were selected randomly as the research population. The elites and specialists were also selected by snowball method. All of the indicators of strategies for developing social capital revealed a high status by factor analysis and were approved. In the subjective aspect, interests were different, and in the objective aspect, knowledge organizations occupied the most important positions. In general, the objective dimension, having a path coefficient of 0.84, occupied a better position than that of the subjective aspect with a path coefficient of 0.81.
خلاصه ماشینی:
در اسلام نیز دستورالعمل هایی هست که به بررسی این بعد از سرمایه اجتماعی پرداخته است و باعث ایجاد اعتماد میان افراد جامعه میشود.
در نهایت نتایج این بخش از تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش کیفی نشان داد که راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی از دید اسلام به دو بعد عینی و ذهنی در قالب یازده گروه تقسیم بندی میشود.
هم چنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی و معادلسازی ساختاری نشاندهنده این بود که بعد عینی راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی از ابعاد مساجد (با ضریب مسیر ٠/٧٣)، انجمنهای علمی (با ضریب مسیر ٠/٨٦)، سازمانهای دانشی (با ضریب مسیر ٠/٨٨)، دانشگاه ها (با ضریب مسیر ٠/٧٠)، مدارس و حوزه ها (با ضریب مسیر ٠/٦٥) و سازمانهای مردم نهاد (با ضریب مسیر ٠/٧٨) تشکیل شده است .
بنابراین توحید، معاد و نبوت ، ایمان به قرآن ، گسترش و تعمیق اعتقادات و فرهنگ اسلامی، ایجاد جو مثبت در دانشگاه های کشور، همگونی قومی، همگن بودن ساختار اجتماعی، تقویت فرهنگ مناسب در راستای همبستگی درونی، احساس وجود تصویر مشترک از آینده ، یگانگی و وحدت با جامعه مدیران کشور، هویت ، مؤثر واقع شدن در جامعه ، زیان مشترک، ایجاد احساس تعلق جمعی و گروهی بین دانشجویان و حوزویها، تلاش مسئولان برای نزدیک شدن به مردم ، شایسته سالاری، تأکید بر تواضع و فروتنی رؤسا، محبت و اخوت ، برای تقویت سرمایه اجتماعی از دید نظام ارزشی اسلام اهمیت بسیار دارد؛ همان گونه که در آیه ١٠٣ سوره آل عمران خداوند از مسلمانان میخواهد تا با چنگ زدن به ریسمان الهی باهم متحد شوند (همبستگی درونی و تعلق جمعی).