چکیده:
از آنجا که اختلالات روانی صرفاً به معنی جنون نیستند و معنی عامی دارند که شامل جنون هم می شوند و به دلیل اینکه نسبت به جنون زوجه تحقیقات زیادی به عمل آمده اما نسبت به سایر اختلالات روانی زوجه و حقوق وی، بررسی چندانی به عمل نیامده، از این رو در این مقاله یکی از حقوق مهم زوجه که استحقاق مهریه است، نسبت به زوجههای مبتلا به اختلالات روانی مورد بررسی قرار میگیرد. در این مقاله صور برخورداری زوجه مبتلا به اختلالات روانی نسبت به مهریه بررسی شده است. نتیجه ای که به دست آمد نشان می دهد که نوع اختلال روانی زوجه تأثیری در استحقاق یا عدم استحقاق وی نسبت به مهریه ندارد، بلکه آنچه که در این راستا تأثیرگذار است علم زوج نسبت به ابتلاء زوجه به اختلالات روانی است یعنی در صورت جهل زوج به اختلال روانی زوجه و با تحقق تدلیس در حق زوج، وی خیار فسخ ناشی از تدلیس دارد، در این صورت نوع اختلال روانی زوجه صرفاً در تعیین میزان خسارتی که زوج میتواند از مدلس مطالبه کند، نقش دارد.
خلاصه ماشینی:
نتيجه اي که به دست آمد نشان مي دهد که نوع اختلال رواني زوجه تأثيري در استحقاق يا عدم استحقاق وي نسبت به مهريه ندارد، بلکه آنچه که در اين راستا تأثيرگذار است علم زوج نسبت به ابتلاء زوجه به اختلالات رواني است يعني در صورت جهل زوج به اختلال رواني زوجه و با تحقق تدليس در حق زوج ، وي خيار فسخ ناشي از تدليس دارد، در اين صورت نوع اختلال رواني زوجه صرفا در تعيين ميزان خسارتي که زوج ميتواند از مدلس مطالبه کند، نقش دارد.
همچنين تأکيدي است بر اين که به صرف وجود اختلال رواني زوجه ، نميتوان وي را از استحقاق نسبت به مهريه منع کرد هرچند ممکن است با توجه به نوع و کيفيت اختلال رواني زوجه ، برخورداري وي از حقي که دارد، با محدوديت هايي همراه باشد، از جمله اين موارد در فرض تدليس ناشي از پنهان کردن ابتلاء زوجه به اختلال رواني از سوي وي يا شخص ثالث نسبت به زوج است که در اين صورت هرچند در برخي موارد، زوجه مستحق اخذ تمام مهريه است يا در مواردي که مدلس خود زوجه باشد وي مستحق بخشي از مهريه است ، اما زوج براي مطالبه خسارت خود، حق رجوع به مدلس را دارد اعم از اينکه مدلس ، زوجه باشد يا شخص ثالث .
(خميني، ١٣٧٩، ٣، ٢٧٥) در صورتي که در عقد نکاح ميزان مهريه مشخص شده باشد، نسبت به استحقاق مهريه براي زوجه مبتلا به اختلالات رواني در صورت تحقق تدليس در نکاح ، بايد گفت «اگر نزديکي محقق شده باشد زوجه مستحق مهرالمسمي است زيرا مهريه به واسطه دخول ، مستقر ميشود و زوج براي باز گرفتن مبلغي که پرداخته به کسي که تدليس کرده مراجعه ميکند و اگر خود زوجه تدليس کرده ، مهر را از وي باز ميستاند و تنها کمترين مقداري که ميتواند به عنوان مهر قرار داده شود را نزد زوجه باقي ميگذارد.