چکیده:
هفت بند مولانا حسن کاشی)متوفی 726 ق( جایگاه استوار و شناخته شده ای
درگستره شعر آیینی شیعی دارد. این جایگاه نمادین باعث شده است تا سرایندگان
بسیاری، سعی در اقتفا و تبعیت از سروده وی داشته اند. شاعران شیعی شبه قاره هند
توجه خاصی به سرودن جوابیه ای برای هفت بند ملاحسن کاشی داشته اند و آن را
برای خود وظیفه و افتخار می پنداشتند. بی شک یکی از راه های تحقیق در شعر
مذهبی و مدح و منقبت اهل بیت علیهم السلام تحقیق در جوابیه های هفت بند
ملاحسن کاشی است. در این مقاله ، یکی از سرایندگان ناشناخته در جوابیه سرایی
بر شعر کاشی، مورد تحقیق قرار گرفته و به فرهنگ مکتوب علمی معرفی گردیده
است. سید مختار حسین تقوی(از 1888م برابر با 1305-1306) در شبه قاره هند
در عرصه اقتفا و پاسخ به شعر کاشی طبع آزمایی نموده و جوابیه ای ارزشمند و
در خور توجه با عنوان «مقصود نجات» سروده است. این سروده در صفحه های
فرهنگ مکتوب ناشناخته مانده است. در نتیجه این تحقیق ضمن معرفی زندگانی
سراینده این اثر، هفت بند سید مختار حسین تقوی با عنوان مقصود نجات در ادامه
مقاله آورده می شود.
خلاصه ماشینی:
اهمیت این اثر از یک سو مربوط به جوابیه های هفت بند کاشی است که درجای خود از جایگاه ویژه ای برخورداراست و از سوی دیگر با عنایت به این که سراینده این اثر از نوادگان و تبار مهاجران قمی به شبه قاره است، از این نظر نیز می تواند زنده کننده نام نیای خویش سید عبدالله قمی باشد که به هند مهاجرت نموده و در آن دیار ازدواج نموده و فرزندان او به همین ترتیب بنیانگذار یک خاندان مهاجر از سادات تقوی در هند گردیده است.
این رساله با عنایت به این اهمیت در بین رساله های گوناگون اردو در یک مجلد صحافی شده و متاسفانه در فهرست های دیگر نیز به طور کامل مورد مداقه و معرفی قرار نگرفته است: در جلد سوم کتاب شناسی آثار چاپ شده در شبه قاره در خصوص رساله مقصود نجات ذیل عنوان سراینده آن «مختار حسین تقوی» چنین آمده است: «مقصود نجات شامل ۲ قصیده در مدح حضرت علی (ع) آغاز: مطلع مهر و سپهر دین علی المرتضا / چرخ دوش خواجه عالم نجم اعتلا» همین طور که ملاحظه می شود در این اثر به دو قصیده اشاره شده است، در حالی که در حقیقت در این رساله سروده نخست در قالب قصیده است ولی سروده دوم در قالب هفت بند است که این مقوله مغفول مانده و به آن اشاره ای نشده است.
در جلد سوم از میراث مشترک ایران و هند در معرفی چاپ دوم این رساله چنین آمده است: «جزوه ای شامل یک قصیده و یک هفت بند و چند ماده تاریخ که مؤلف با تخلص «مختار» سروده است با این مشخصات: - قصیده ای با قافیه الف در حدود ١٤٣ بیت در مدح و منقبت حضرت علی علیه السلام - هفت بند در اقتفای هفت بند ملاحسن کاشی.