چکیده:
«تعزیر» و «نهی از منکر» در فقه امامیه به عنوان دو پاسخ نسبت به گناه، و راهکارهایی برای مقابله با آن هستند. این مقاله در مقام نسبتسنجی میان این دو نهاد است. بر اساس نتایج حاصل از این مقاله، تعزیر و نهی از منکر اشتراکات و شباهتهایی با یکدیگر دارند. اما با این حال، هر یک از آنها ویژگیها و احکام خاصی دارند که لزوماً در دیگری جریان نمییابد. برداشت از نهی از منکر، میتواند گسترده یا محدود باشد و این تفاوت برداشت، در نسبتی که نهی از منکر با تعزیر پیدا میکند، مؤثر است. برداشتی که در فقه امامیه از نهی از منکر رواج دارد، برداشتی محدود است که تعزیر را در بر نمیگیرد و با آن تفاوت جوهری دارد. نهی از منکر در اصطلاح فقهی آن، مربوط به مرحلهی پیش از گناه است؛ در حالی که تعزیر، گونهای مجازات و مربوط به پس از گناه است. البته رفتاری واحد می-تواند به اعتباری نهی از منکر باشد و به اعتباری دیگر تعزیر؛ بدین معنا که اگر هدف از آن، برخورد با گناه انجامشده باشد، تعزیر است؛ و اگر هدف، جلوگیری از ارتکاب مجدد آن گناه یا گناهی دیگر در آینده باشد، نهی از منکر است.
According to Islamic jurisprudence, "Tazir"(discretionary punishment) and "forbidding the evil" are two answers to sin and two strategies for confronting with it. This article seeks for a relationship between this two institutions. Based on the results of this article, there are some commonalities and similarities between them. However, each of them has special features and provisions that necessarily they do not share. The Interpretations of "forbidding the evil", may be broad or narrow and the differences between different interpretations would be effective on the relationship between: tazir and forbidding the evil. According to Islamic jurisprudence, the Interpretation of "forbidding the evil" is narrow and does not include "tazir" and there is a substantive difference between them. In the terms of Islamic jurisprudence, "Forbidding the evil" is the stage followed by sin, while "Tazir" is a kind of punishment and a stage proceeding sin. Absolutely, a behavior can be considered as forbidding the evil" while it can be taken as "tazir" from another perspective. This means that, a behavior is "tazir" if its purpose is to deal with the sin committed in the past, and it can be "Forbidding the evil" if the purpose is to prevent the person from repeating the same sin or another sin in the future.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این امر، سؤال آن است که رابطه تعزیز با نهی از منکر چیست؟ آیا تعزیر، همچنانکه برخی معتقدند (مکارم، 1383، ص39)، یکی از مصادیق نهی از منکر است و لذا همان شرایطی که برای نهی از منکر وجود دارد برای تعزیر نیز وجود دارد؟ یا تعزیر، تأسیس مستقلی است و ارتباطی با نهی از منکر ندارد؟ علاوه بر اين، با توجه به اينکه يکی از مراتب نهی از منکر، نهی از منکر عملی است، رابطه نهی از منکر عملی و تعزير چيست؟ آيا نهی از منکر عملی، نوعی تعزير است؟ اهميت پاسخ به اين پرسشها از آن جهت است که ادبيات فقهي موجود در موضوع تعزير چندان منقح نيست و در طول زمان نيز دستخوش تفسيرات و تغييرات زيادي در لسان فقها شده است، اين مقاله ميتواند گامي در راستاي روشنتر شدن تعزير و نسبت آن با نهادهاي مشابهي چون نهي از منکر در فقه اماميه باشد و به غنيتر شدن ادبيات فقهي در اين زمينه کمک کند.
یکی از نکات مهم پیرامون نهی از منکر که باید تبیین شود این است که آیا در اجرای نهی از منکر، شیوههای مشخص و محدودی قابل اعمال است و یا ناهی در انتخاب شیوه، بهشرط مشروع بودن، آزادی دارد؟ اگرچه در نظر ابتدایی به برخی عبارات فقها نظر اول ترجیح یابد، بهنظر میرسد قول دوم صحیحتر باشد.
پرسش دیگری که در مورد نهی از منکر یدی وجود دارد این است که آیا تشکیل حکومت اسلامی، در اینکه چه افرادی متولی انجام این مرحله باشند، اثر میگذارد؟ روشن است که طبق نظر آن دسته از فقهايي که مرحلهی یدی را تنها در صلاحیت امام معصوم و مأذون خاص ایشان میدانند، این بحث مطرح نمیشود.