چکیده:
عرفان اسلامی سرشار از آموزههای اخلاقی و تعالیم الهی است. این عرفان با پشتوانة دین و معنویت میتواند گرهگشای بسیاری از مشکلات و مسائل روانی و اخلاقی بشر معاصر باشد. در این مقاله، باتوجهبه خاستگاه مشترک عرفان و روانشناسی مثبت، رویکردهای رواندرمانی و مباحث اجتماعی آن در متون عرفانی بررسی میشود و نمونة آشکار و عملی ایدهها و نظریههای روانشناسان با احوال و سخنان عارفان مقایسه میگردد.
مقایسة جنبههای اجتماعی عرفان با توانمندیهای اجتماعی روانشناسی مثبت، میتواند کارایی معنویت در رسیدن به اهداف روانشناسی مثبت ـ شخصیت مثبت اجتماعی ـ را آشکار کند؛ در این مقایسه همچنین، بهبود روابط اجتماعی و شادمانی پایدار نیز بررسی خواهد شد. درواقع این سلسله بحثها بیانگر اجتماعیبودن عرفان اسلامی و تبیینکنندة علت بازگشت روانشناسی به ارزشهای الهی و معنوی در درمان بیماریهای روانی است؛ باتوجهبه این رویکرد، از عرفان ناب اسلامی برای رسیدن به سلامت روانی و پیشرفت سطح زندگی و کمال فکری بشر میتوان استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
هدف این مقاله ثابتکردن حضور عرفا در جامعه و اجتماعیبودن عرفان اسلامی است؛ همچنین نشاندادن کاربرد ارزشهای اخلاقی عرفان در روانشناسی مثبت، از اهداف دیگر این پژوهش است؛ افزونبر این اهداف به این نکته نیز تأکید میشود که بازگشت به ارزشهای الهی و پایبندی به آن بهترین راه برای درمان بیماریهای روانی و مشکلات اخلاقی و اجتماعی است.
2ـ جنبههای اجتماعی عرفان رشد و شکوفایی ارزشهای اخلاقی و انسانی در عرفان اسلامی، بهترین زمینه و راهکار برای حل مسائل بشر در قرن بیست و یک است؛ از سوی دیگر مطابقت آنان با ارزشهای فطری و اعتقادات الهی، یاریگر انسان در آخرین لحظههای علم و قدرت و افسردگی و ناامیدی است؛ انسان با بازگشت به ارزشهای اصیل و معنوی میتواند روح سرگشتة و نیازمند خود را سیراب کند و لذت و رضایت را در مفاهیم ماورایی و الهیای مانند یاری دیگران، مهرورزی و نوعدوستی بکاود.
باتوجهبه خاستگاه مشترک عرفان و روانشناسی مثبت، بررسی تطبیقی این موضوع نشان خواهد داد که چگونه فضایل مشترکی مانند عشق، ایثار، نوعدوستی و بخشش، عارف را به کمال میرساند و انسان خستة قرن بیست و یک را از تنگنای اخلاقی و روانی نجات میدهد تا با بینش الهی به انسانی کمالطلب و مثبتنگر و مثبتاندیش تبدیل شود.