چکیده:
حیله های شرعی و غیر شرعی در بیشتر ابواب فقهی مورد استفاده قرار میگیرد و دامنه بسیار گسترده ای را دارا میباشد که به عنوان راه برون رفت از موانع قانونی و شرعی در زندگی فردی و اجتماعی مطرح میباشد. حیله در لغت به معنای « دگرگون شدن از یک حال به حال دیگر » و در اصطلاح « رسیدن به یک مطلوب شرعی و هدف مشروع ، چه این که راه رسیدن به آن ، امر حلالی باشد، یا راه مذکور خود غیر مشروع باشد »، معنا شده است . هدف از این مقاله ، مصادیق حیله در مبحث نکاح که یکی از مهمترین موضوعات فقهی است و بعد اجتماعی زندگی انسان را تحت تاثیر قرار میدهد و به بیان نمونه هایی از مصادیق حیله در باب نکاح بپردازد. روش تحقیق در این مقاله استقرائی ـ تحلیلی است . ابتدا منابع مورد نظر تهیه و پس از مطالعه و فیش برداری، داده ها و مطالب مورد نیاز جمع آوری و سپس با تجزیه و تحلیل یافته ها، دستاوردها و نتایجی حاصل شد. مهم ترین دستاوردهای این مقاله : ا. فقیهان شیعه کلیت حیله شرعی را پذیرفته اند اما از آنجا که پیشینه ی روایی آن زیاد نیست میتوان بیان نمود که حیله شرعی نمیتواند در فقه جایگاه مثبتی داشته باشد. ب . برخی حیله های شرعی یا از محرمات الهی محسوب میشوند یا زمینه ساز ارتکاب حرام خواهند شد و مواردی مصداق تقلب نسبت به قانون هستند و یا حیله های شرعی سبب پایمال شدن حقی که در اسلام به رسمیت شناخته شده میگردند، میتوان گفت کاربرد حیله شرعی در احکام اسلامی جایگاهی ندارد و قابل دفاع نخواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"مقصود از نکاح تحلیلی که به نظر بسیاری از فقهای اهل سنت حرام و باطل میباشد، آن است که هدف محلل از ازدواج با زن مطلقه ، حلال کردن او بر شوهر نخست باشد؛ خواه در متن عقد و یا قبل از آن ، طلاق مذکور شرط شده باشد و یا این که چنین توافق و شرطی در میان نباشد و خود محلل با نیت تحلیل [مثلا به هدف سازش بین زن و شوهر سابقش ] اقدام به ازدواج با آن زن کند (ابن تیمیه ، احمد بن عبدالعظیم ، الفتاوی الکبری، ج ٣، صص ١٠٠-١٠١).
٢) در صورتی که زن نابارور نباشد؛ و اشکال از ناحیه شوهرش باشد، میتواند همسرش را طلاق دهد، تـا پـس از سـپری شـدن عده طلاق به عقد موقت مرد باروری در آید (هر چند هرگز آن مرد را نبیند و براساس بیان اوصاف و صفاتش عقد موقت جـاری شده باشد) سپس در زمان عقد موقت نطفه این زن و مرد -که اکنون زن و شوهر همدیگر محسوب میشوند- گرفته و در خارج از رحم ترکیب گردد و پس از پایان عقد موقت یا بخشش باقیمانده مدت ، زن مذکور بدون رعایت عده به عقـد شـوهر سـابق در میآید (زیرا فرض این است که در عقد موقت آمیزشی صورت نگرفته و نیازی به عده نیست ) پس جنین حاصل در رحم آن زن نابارور کشت میگردد."