چکیده:
ديک الجن حمصي، يکي از شعراي بزرگ شيعه در عصر عباسي، با آنکه ازشعراي طراز اول اين عصر و استاد و الهام بخش شاعران بزرگي همچون ابوتمام بود و در زمان حيات خود در ميان ادبا شهرت والايي داشت، ولي بعد از مرگ به شدت مورد ستم قرار گرفته و آنچنان که شايسته اوست در طول تاريخ معرفي نگرديده است. وي عاشق و دلباخته اهل بيت پيامبر (ص) بوده و قصايد زيبايي در فضايل و مصائب آنان سروده است که هرچند بسياري از آنها از بين رفته، اما اندک باقيمانده آن قابل تامل و بررسي است.
در اين مقاله ضمن معرفي ديک الجن و بيان مظلوميت وي، به جايگاه رفيع شاعر در بين شعراي عصر عباسي و به نوآوريهاي وي و به بيان گوشه هايي از فضايل و مصائب اهل بيت (ع) که در اشعار زيباي شاعر آمده است، پرداخته ايم.
خلاصه ماشینی:
"دیک الجن شاعر مظلوم اهل البیت چکیده دیک الجن حمصی ، یکی از شعرای بزرگ شیعه در عصر عباسی ، با آنکه ازشعرای طراز اول این عصر و استاد و الهام بخش شاعران بزرگی همچون ابوتمام بود و در زمان حیات خود در میان ادباء شهرت والایی داشت ، ولی بعد از مرگ به شدت مورد ستم قرار گرفته و آنچنان که شایستة اوست در طول تاریخ معرفی نگردیده است .
دیک الجن با آن کـه مـی توانست همچون بسیاری از شعرای بزرگ عصر عباسی با اشعار زیبا و جذاب خود توجه خلفای عباسـی را بـه خود جلب کند و ازاین راه مال فراوانی را به دست آورد ودر میان تودة مردم از شهرت والایی برخوردار گردد، اما در طول عمر یکبار هم قصد بغداد را نکرد و یک بیت شعر هم مدح هیچ یـک از خلفـای عباسـی نسـرود و گمنامی را بر شهرتی که از مدح ستمگران به دست آید، ترجیح داد .
٤-دم فروبستن شاعران در رثای شاعر دیک الجن در سال ٢٣٥ هـ و بنابر قولی در سال ٢٣٦ هـ در روزگار متوکل در گذشت و با آنکه در بین اهل علم و ادب و بویژه در بین شاعران برجسته و شناخته شده بوده،ولی هیچ یک از شعرای معاصـر وی در رثای او شعری نگفتند وبرگ دیگری را بر مظلومیت وی رقم زدند و در اینکه هیچ یـک از معاصـران وی در رثای او چیزی نگفته اند بسیاری ازمورخین تاریخ ادبیات ابراز شگفتی کرده وگفته اند که ما علت این اهمال را نفهمیده ایم (دیوان، ١٩٨١: ١٥؛و نورالدین ، ١٤١١: ٤١)."