چکیده:
از جمله مفاهیم بازتابیافته در ادبیات ـ بهخصوص شعرـ پدیده «نارسیسیزم» یا همان خودشیفتگی است که علیرغم انعکاس این زاده احساسات مشترک انسانی در آثار و اشعار اکثر قریب به اتفاق شاعران، شاهد بازتاب چنین پدیده روانشناسانهای به صورتی گستردهتر و قابل تأملتر در اشعار برخی از شعرا از جمله خاقانی و بشار بن برد هستیم که خودستایی را به گونهای گسترده، هنرمندانه و هدفمند در اشعار خویش جای دادهاند و شخصیت حقیقی و هنری خود را ستودهاند. در این پژوهش چیستی و چرایی خودستایی در اشعار این دو شاعر نامی ادب عربی و فارسی و وجوه اشتراک و افتراق مشرب فکری آنان بررسی و تحلیل شده، و از این رهگذر، ارزشهای حاکم بر فرهنگ ایرانی و عربی که در ظهور و بروز این گونه اشعار مؤثر بوده مورد توجه قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
خودشیفتگی و خودستایی در اشعار خاقانی و بشار بن برد تاریخ دریافت: 20/2/94 سید مهدی مسبوق 1 تاریخ پذیرش: 27/5/94 حمید آقاجانی 2 کبری الوار 3 علی عزیزی 4 چکیده از جمله مفاهیم بازتابیافته در ادبیات ـ بهخصوص شعرـ پدیده «نارسیسیزم» یا همان خودشیفتگی است که علیرغم انعکاس این زاده احساسات مشترک انسانی در آثار و اشعار اکثر قریب به اتفاق شاعران، شاهد بازتاب چنین پدیده روانشناسانهای به صورتی گستردهتر و قابل تأملتر در اشعار برخی از شعرا از جمله خاقانی و بشار بن برد هستیم که خودستایی را به گونهای گسترده، هنرمندانه و هدفمند در اشعار خویش جای دادهاند و شخصیت حقیقی و هنری خود را ستودهاند.
مقاله دیگری نیز در این زمینه در دست است با عنوان «نارسیسیسم یا خودشیفتگی در شعر خاقانی» نوشته رسول چهرقانی(مجله آموزش زبان و ادب فارسی، سال هفدهم، شماره 68) که نویسنده در آن پس از بررسی و تعریف نارسیسم از منظر روانشناسی به ذکر نمونههایی از خودستاییهای خاقانی میپردازد.
اگرچه چنین مضمونی در ادبیات کلاسیک فارسی و عربی به وفور یافت میشود، اما باید گفت که شعرای هر یک از این فرهنگها در فخر و مباهات به فضایل اخلاقی، فرهنگ و شرایط اجتماعی زمان را مدنظر قرار داده و در واقع در ذکر فضایل خود به سلیقه و پسند عمومی جامعه نظر داشتهاند که مضامین چنین اشعاری میتواند ما را در شناخت فرهنگ غالب عصر شاعر یاری رساند.