چکیده:
با وجود تنوعی که میان متون ادبی نویسندگان زن ایرانی در سال های پس از انقلاب به ویژه از دهه هفتاد تاکنون وجود دارد، در همه آنها حساسیتی آشکار نسبت به مسائل زنان و روابط جنسیتی دیده می شود. اغلب نویسندگان این آثار، با به کارگیری تکنیک ها و مولفه های فرمی یکسان، اندیشه های مشترک خود درباره زن ایرانی را مطرح کرده اند. پرنده من و ماهی ها در شب می خوابند، دو رمان خلق شده در دهه هشتاد، ازجمله این متون هستند و بررسی آنها می تواند ما را در شناخت بهتر تحولات ادبی در دهه های اخیر و جریان داستان نویسی در ایران یاری کند. پژوهش حاضر به تحلیل این رمان ها با توجه به مولفه های فرمی و مضمونی «نوشتار زنانه» اختصاص دارد. این بررسی نشان می دهد که در هر دو اثر، اندیشه های زنانه با بهره گیری از تمهیداتی مانند انتخاب راویان زن، روایت داستان در فضاهایی همچون خانه، آشپزخانه یا محفل زنانه، شخصیت پردازی منفی مردان و نمایش گفتمان مخالف و نیز با تاکید بر مضامینی چون سلطه مردسالاری، جدایی عاطفی میان زن و مرد، تنهایی زنان و بی وفایی مردان مطرح شده است.
Despite the diversity among Iranian women writers of literary texts in the years after the islamic revolution، especially since the 1990s on، a clear sensitivity to the issues of women and sexual relations is obviously traceable. Most of these authors have propounded their similar thoughts about Iranian woman using the same techniques and formalistic components. Parande-ye-man (My Bird by Fariba Vafi) and Mahiha dar shab mikhaban (The Fishes sleep at night by Soudabeh Ashrafi) are outstanding novels created through 2000s that their study can help us to get better understanding about literary evolution occurred in that decade and Iranian fiction writing. The present study analyzes the two above mentioned novels with respect to formalistic components considering the issue of their “Feminine Writing”. Consensus of scholars and literary critics was the major criteria in selecting these novels among other works created by women through 2000s. This study shows that both Iranian female writers in above cases have used similar measures such as: selection of female narrators، narrating the stories in similar locations such as homes، kitchens and other feminine circles، men’s negative characterization of women، putting emphasis on the theme of patriarchal domination of the society، emotional separation between men and women، women’s solitude، and unfaithfulness of men.
خلاصه ماشینی:
تحلیل دو رمان پرنده من و ماهیها در شب میخوابند بر اساس مؤلفه های نوشتار زنانه * افسانه حسن زادهدستجردی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حضرت نرجس (س ) رفسنجان سیدمصطفی موسویراد استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران (از ص ٥١ تا ٧٠) تاریخ دریافت : ٩١/٠٤/٠٥، تاریخ پذیرش : ٩٣/٠٨/١٨ چکیده با وجود تنوعی که میان متون ادبی نویسندگان زن ایرانی در سال های پـس از انقـلاب بـه ویـژه از دهـۀ هفتاد تاکنون وجود دارد، در همۀ آنها حساسیتی آشکار نسبت به مسائل زنان و روابـط جنسـیتی دیـده می شود.
این بررسی نشان میدهـد کـه در هر دو اثر، اندیشه های زنانه با بهـره گیـری از تمهیـداتی ماننـد انتخـاب راویـان زن ، روایـت داسـتان در فضاهایی همچون خانه ، آشپزخانه یا محفل زنانه ، شخصیت پردازی منفی مردان و نمایش گفتمان مخالف و نیز با تأکید بر مضامینی چون سلطۀ مردسـالاری، جـدایی عـاطفی میـان زن و مـرد، تنهـایی زنـان و بیوفایی مردان مطرح شده است .
این متون به دو دلیل دیگر نیز حائز اهمیت اند: اولا این آثـار مبـین تحـول در حـوزه داسـتان نویسـی و تغییـر اندیشه های نویسندگان زن پس از انقـلاب نسـبت بـه نویسـندگان زن پـیش از انقـلاب هستند؛ زنان نویسنده پیش از انقلاب به دلیل تأثیرپذیری از گفتمان ادبـی مسـلط در آن دوران ، عمدتا به مسائل جنسیتی توجه کمتری نشان میدادند و مضامین مربوط به زنان در متون آنها اغلب در بافت ادبیات متعهد و آگاهیبخش مردسالار منعکس میشد.