Abstract:
زمینه و هدف: بر آثار پررمزوراز نظامی شروحی نوشته شده که تا کنون کمتر مطالعه شده است. روششناسان این شروح، رمزورازهای مطرحشده در آنها را برای مخاطبان آشکار میسازند و علاوه بر معرفی آنها، محققان امروزی را در نوشتن توضیحات دقیق و علمی راهنمایی میکنند. هدف این پژوهش، روش شناسی نسخه های خطی شرحهای شرفنامۀ نظامی گنجوی است.
روش مطالعه:در این تحقیق، روششناسی چهار شرح خطی شرفنامه مبتنی بر دو جنبۀ ساختار و محتوا مطالعه شد. ابتدا در جنبۀ ویژگیهای ساختاری و شکلی به روش نگارش مقدمه و پیشانی شروح، علت شرح، چگونگی معرفی متن مبنا، چگونگی پایان شرح، عنوانبندی شرح، نشانه گذاری و تعداد ابیات مشروح و کاربرد علائم اختصاری پرداخته شده است. سپس ازنظر محتوایی روش شارحان برای تفهیم ابیات شرفنامۀ نظامی توضیح داده شده است.
یافته ها: شارحان شروح خطی بیشتر از ابزار و گزاره هایی مانند استشهاد، استناد، بیان معانی مفردات و ابیات و مفاهیم آنها، توضیح نکات ادبی و قواعد دستوری استفاده کرده اند. به عبارتی سعی کرده اند بیشتر نکات زبانی، ادبی و فکری را توضیح دهند.
نتیجه گیری: مقایسه این شروح خطی نشان میدهد مولفه های شرح استنادی لغات دشوار، معانی و مفاهیم ابیات، استشهاد آیات، روایات و اشعار، پرداختن به موضوعات متنوع، توضیح اصطلاحات گوناگون، توجه به نسخه بدلها بترتیب در نسخه های «عم»، «مجس» و «مجک» رعایت شده است اما در شرح «مجن» شرح لغات و مفاهیم موجز، مختصر و تلگرافی انجام گرفته و میتوان آن را فرهنگواره ای با توضیحات محدود ابیات دانست.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: A description has been written on the works of Sharafname Nezami that has been less studied so far. The methodologists of these explanations reveal the mysteries presented to them to the audience and, in addition to introducing them, guide modern researchers in writing accurate and scientific explanations. The purpose of this research is the methodology of manuscripts of Ganjavi's Sharafname Nezami.
METHODOLOGY: In this research, the methodology of four linear descriptions of honor based on two aspects of structure and content was studied. First, in terms of structural and formal features, the method of writing the introduction and forehead of the explanations, the reason for the description, how to introduce the base text, how to end the description, the title of the description, the marking and the number of detailed verses and the use of abbreviations are discussed. Then, in terms of content, the commentators' method for understanding the verses of the Sharafname Nezami is explained.
FINDINGS: The commentators of linear explanations have mostly used tools and propositions such as testimony, citation, expression of the meanings of the words and their meanings, explanation of literary points and grammatical rules. In other words, they have tried to explain most of the linguistic, literary and intellectual points.
CONCLUSION: Comparison of these linear descriptions shows the components of citation description of difficult words, meanings and concepts of verses, testimony of verses, narrations and poems, dealing with various topics, explaining various terms, paying attention to the versions of exchanges in the versions of "Am", "Majs", respectively. And "Majk" has been observed, but in the description of "Majn" the description of words and concepts is concise, concise and telegraphic, and it can be considered as a cultural dictionary with limited explanations of verses.
Machine summary:
نتيجه گيري: مقايسۀ اين شروح خطي نشان ميدهد مؤلفه هاي شرح استنادي لغات دشوار، معاني و مفاهيم ابيات ، استشهاد آيات ، روايات و اشعار، پرداختن به موضوعات متنوع ، توضيح اصطلاحات گوناگون ، توجه به نسخه بدلها بترتيب در نسخه هاي «عم »، «مجس » و «مجک » رعايت شده است اما در شرح «مجن » شرح لغات و مفاهيم موجز، مختصر و تلگرافي انجام گرفته و ميتوان آن را فرهنگ واره اي با توضيحات محدود ابيات دانست .
شايد به اين دليل است که شارحان شبه قاره گاه بخاطر عدم آگاهي از بافت فرهنگي و تاريخي محل آفرينش متون و ذهنيت خاص آفرينندة آنها به شرح ذوقي پرداخته اند اما گاه در اين شروح اطلاعات دست اول ارائه شده که حتي براي مخاطبان خاص هم تازگي دارد.
نکتۀ ديگر اينکه شروح خطي عم ، مجک و مجس به الحاقي بودن ابيات همراه با دليل اشاره کرده اند: پس ظاهر آن است که اين دو بيت الحاقي باشد (عم :٢١ چ ) (مجک :٢٣ چ .
يکي از نقاط ضعف اين شروح آن است که همۀ ابيات و بعضي واژه هاي مشکل را توضيح نداده اند و در بيشتر توضيحاتشان نظر خود را دخيل داشته اند؛ مثلاً مؤلف نسخه مجک ابياتي را که به نظر خود آسان است با ذکر عبارت «معني بيت ظاهر» بدون معني کردن رد ميکند (مجک :١٦ چ .