Abstract:
در عالم سبک شناسی شعر ما با دو سبک روبرو هستیم سبک دوره و سبک شخصی، همه شاعران به نوعی دارای یکی از سبکهای دوره (مثل خراسانی، عراقی، هندی و ... ) هستند اما فقط عده کمی از آنها به سبک شخصی که آرزوی هر شاعری است دست یافته اند. داشتن سبک فردی، ویژگی هنرمندان خلاق و مبتکر است . اما همانطور که فقط هنرمندان خلاق به سبک شخصی دست پیدا میکنند کشف این نوع سبک و خصوصا تعیین مختصات آن نیز کاری خلاقانه است و علاوه بر خلاقیت سبک شناس و نگاه تیز او نیاز بملازمت و همراهی و با آثار مورد نظرش دارد. در مقاله حاضر ابتدا دیدگاه سبک شناسان ایرانی و غربی را در باب سبک و سبک شخصی مطرح کرده ایم سپس ضمن مشخص کردن طرح کلی سبک شخصی سعدی و علل شکل گیری آن ، کوشیده - ایم تا مهمترین عناصر تشکیل دهنده سبک فردی او را با نمونه هایی معرفی کنیم .
Machine summary:
(سبک شناسی شعر فارسی، ٢٩٤) اما این سبک شخصی چیست و چگونه حاصل میشود؟ بعنوان مقدمه ای برای ورود به بحث همین قدر باید ذکر کنیم که رسیدن به آن آنقدر دشوار است که فقط تعداد انگشت شماری از شاعران و نویسندگان و بطور کلی هنرمندان میتوانند به آن دست یابند و از طرف دیگر کشف این نوع سبک و تعیین مختصه یا مختصاتش نیز نیازمند دقت فراوان یک سبک شناس و انس و الفت وی با اثر مورد نظر است به قول یک سبک شناسی معاصر این کار فقط کار« سبک شناسان باتجربه ای است که عمری دراز با آثار شاعران و نویسندگان خاصی محشور و مأنوس بوده اند» (کلیات سبک شناسی، ٧٧) زرین کوب در اشاره به این سبک فردی آن را «جستجوی چیزی خاص در متن » تعریف میکند.
به ابتکار در مضمون شهره نیست بلکه به ریخته گری بیان و حسن تعبیر و فصاحت شناخته شده است »(قلمرو سعدی، (85 اصطلاح سبک سعدی سبک را براساس نظرگاههای مختلف به انواعی تقسیم کرده اند مثلا از دید دوره (Period) و یا از نظر سطح (Level) یا از دید زبان (Language) یا از منظر نویسندگان خاص (individuaI authors) (cuddon:٦٦٣١٩٨٤) در این حالت آخر در ادبیات انگلیسی از سبکهایی مثل سبک چاسری (Chaucerian) سبک میلتونی (MiItonic)، سبک گیبونی ( Gibbonian) و نظیر آنها سخن رفته است (٦٦٨:Ibid) بر همین مبنا، سعدی دارای آنچنان زبان منحصربفردی است که میتوان در کنار استفاده از نام سبک عراقی برای توجیه سبک او از اصطلاح سبک سعدی نیز بهره برد.