Abstract:
صائب تبریزی شاعر توانا و نامی زبان فارسی که در زمان خود شهرت فراوانی را کسب نموده بود، این شهرت را همچنان حفظ کرده است . شعر و مخصوصا غزل صائب تبلوری از افکار و اندیشه های مختص به اوست که واژه ها را با ظرافت خاصی در خدمت بیان مضامین عارفانه ، عاشقانه ، اخلاقی، اجتماعی، حکمی و فلسفی قرار میدهد. در این مقاله واژة حباب و هنر صائب در بکارگیری این واژه جهت بیان مضمونهای مختلف بیان میگردد؛ همچنین زیباییشناسی این واژه مورد بررسی قرار میگیرد. صائب با قدرت شاعری خود توانسته به بهترین شکل ممکن با استفاده از تشخیص ، تشبیه استعاره و تمثیل از واژة حباب جهت بیان مضامین متنوع بهره ببرد و میزان استفادة صائب از این واژه به مراتب بیشتر از شاعران دیگر است .
Machine summary:
دست از هـوا بشـوی کـه تـرک هـوای پـوچ در یــک نفــس رســاند بــه دریــا حبــاب را (همان :غزل ٦٨١) از هوســناکی منــه بــرآب بنیــاد حیــات کز هواجویی شود در یک نفس فانی حبـاب (همان :غزل ٨٦٤) در سر بی مغز تا باشد هوایی چـون حبـاب سر برون بردن از این دریای هایل مشـکل اسـت (همان :غزل ١٠٢٦) طی شود در نفسی زندگیش همچـو حبـاب سر هرکس کـه در ایـن بحـر هواجـو گـردد (همان : غزل ٣٢٧٥) بــــه بــــاد زود رود ســــر هواپرســــتان را کـه یکـدم اسـت کلـه گوشـۀ حبـاب بلنـد (همان : غزل ٣٩٤٩) یــک ســاعت اســت گرمــی هنگامــۀ هــوس زود از ســر حبــاب هــوا میــرود بــرون (همان : غزل ٦٤٠٧) ١-٣ امر به دلجویی از ضعیفان : صائب در بیت زیر با استفاده از آرایـۀ تمثیـل و تشـبیهی کـه در زیرساخت این تمثیل میباشد، حباب را به انسانی ضعیف تشبیه نموده است که هم کاسۀ دریای بـا عظمت میباشد؛ عمر کوتاه و شکنندگی حباب ، اینکه حباب در برابر دریا وجـودی کوچـک و نـاچیز دارد و در معرض آسیبهای فراوان میباشد، موجب شده تا حبـاب ضـعیف قلمـداد گـردد.
تــاج ســر بزرگــی اســت دلجــویی ضــعیفان دریای پاک گوهر هـم کاسـۀ حبـاب اسـت (همان :غزل ٢٢٢٥) ١-٤ دوری از زدن حرف پوچ : میدهد صائب حباب از پوچ گویی سر به بـاد از دهن بسـتن دهـان غنچـه پـر زر میشـود (همان : غزل ٢٦٩٥) فرم و شکل حباب که توخالی میباشد، موجب شده این واژه با صفت پوچ آورده شود و این پوچ در ترکیبی همچون پوچ گویی بکار رفته است که در این بیت با تصویر منفی از حباب با بهره بردن از حسن تعلیل دلیل نابود شدن حباب را پوچ گوییهای او میداند و در برابر دلیل اینکه غنچه درون خود پرچمهای زردرنگ مثل جواهر دارد اینست که زیاده گو نیست .