Abstract:
غزل خسرو احتشامی در میان غزلسرایان معاصر کمتر شناخته شده است. این شاعر سه دفتر شعر و غزل به نام «حماسه در حریر»، «چراغان شب باران» و «عاشقانههای کهنسالی» دارد. سبک شعر، عناصر زبانی و صور خیال این شاعر بیشتر به سبک هندی و بخصوص زبان غزل بیدل دهلوی شباهت دارد و گاه نیز نیمنگاهی به نوسازی عناصر زبانی دارد. غزل احتشامی در پیروی از مبانی سبک هندی در دفتر «حماسه در حریر» موفق و پربسامد بوده است. طرز ترکیبسازی و مضمونپروری غزل این شاعر به روش شاعران سبک هندی است. صور خیال شعر وی نیز گاه نوآورانه و گاه تقلیدی و به مانند روش پر«تشخیص» سبک هندی و بیدل دهلوی است. ترکیبهای بدیع و بیدلگونه، واژههای بومی و محلی، ابهام، ایهام، استعاره مکنیّه و تخییلیه به سبک و طرز شعر هندی، لغات مهجور، متناقض نما، حسامیزی، وابستههای عددی، مضمونآفرینی، تشبیه نو و... از نکات مهم غزل احتشامی است. این مقاله به این موضوع میپردازد که کدام مبانی شعر سبک هندی در غزل احتشامی بیشترین تاثیر و حضور را داشته است؟ آیا این تاثیرپذیری، تقلیدی است یا همراه با نوآوری و ابداع شاعرانه است؟
The ghazals of Khosrou Ehteshami is lesser known among other contemporary ghazal composers. This poet has three poetry books and ghazals called “Epic in Silk”, “Lights of a Rainy Night”, and “Romantic poems of Old Age”. The poetic style, linguistic elements and imagery of ghazals of this poet is more similar to the Indian Style and particularly those of Bidel Dehlavi. Ad sometimes he has a look to innovation of linguistic elements. Ehteshami’s ghazals has been successful in Epic in Silk in which he follows the Indian Style. The mode of arrangement and thematization of the ghazals of this poet is similar to those of the poets of Indian Style. His poetic imagery is sometimes innovative or imitative which is similar to the method of full-personification used in the Indian Style and Bidel Dehlavi’s poetry. Innovative, Bidel-like compositions, native and local words, ambiguity, amphibology, Makniyeh and Takhliyeh (imagistic) metaphors similar in mode of the Indian Style, unfamiliar words, paradox, synesthesia, numerical affinities, thematization, innovative similes and etc. are among important pints of Ehteshami’s ghazals. The present article is to investigate the effect of the basics and characteristics of the Indian Style in Ehteshami’s ghazal.
Machine summary:
عناصر زبانی» صور خیال, تشبیه» تشخیص و استعاره» در غزل احتشامی شبیه به سبک هندی است؛ هرچند به دلیل کثرت توجه شاعر به فرهنگ و زبان ایل خودء این عناصر شعرش نیز بومی شده است.
خسرو احتشامی که توجه زیادی به سبک غزل هندی و بیدل داشته است ، بدین صنعت ادبی نیز توجه کرده اســت .
شـعر بیدل و سـبک هندی از چنین تصاویری سرشار است ؛ همچنانکه بیدل گفته است : ســاز هســتی غیر آهنگ عدم چیزی نداشــت هر نوایی را کـه وادیـدم خموشـــی میســـرود (کلیات بیدل ، بهدارند،ج ۲: ۸۹) در برخی از ابیات احتشـامی نیز میتوان اینگونه تصـاویر و ترکیبهای متضـاد را بیرون کشید، همچنان که در زیر میخوانیم : در ایســتایی صــورتــی لبــریز از پــویـایـی ام گنجشـک رنگم پر زده در آســمـــــان کاغذین (حماسه در حریر، احتشامی: ص ۱۴۱) در شــوق خــنــده تنــدر شیــون نــهـاده ام در شــــور گــریــه ذوق شــکــفــتن نهــاده ام (همان : ص ۶۴) اینجا که سخن دعوت مهمانی مـــرگ اســـت از بیــم قــفــس گنــــگ زباندانی خـــویـشم (همان : ص ۲۰۹) حباب لحظه ها خالیسـت مثل شـیشۀ ساعت که از هسـتی تهی از نیستی سرشار مــــی آید (همان : ص ۳۵) ٤-٥- ترکیب سازی غزل احتشامی شاعر همچنان که میتواند از واژه های معمول و متداول و یا قدیمی استفاده کند، میتواند آفرینشگر کلمات و ترکیباتی باشـد که بدیع و بیسـابقه باشـد.