چکیده:
صادق هدایت از نام دارترین داستان نویسان ایرانی و رمان «بوف کور» مهم ترین نوشته ی اوست. هدایت در حوزههای مختلف جغرافیای تاریخی و اقلیمشناسی شهرهای کهن ایران، مطالعات نسبتا گستردهای داشته است که نمود پارهای از این مطالعات را میتوان آشکارا در برخی از آثار او از جمله «بوفکور» دید. تاکنون درباره ی بوفکور بسیار نوشته شده است. اما آن چه در این مقاله در کانون توجه قرار گرفته؛ همانندی توصیفات مکان قصه با موقعیت قدیم شهر ری، در سده های سه تا هفت هجری قمریست. انطباق جغرافیای تاریخی ری با توصیفات بوفکور که برای نخستین بار به گونه ای مستند در این مقاله صورت پذیرفته؛ نشانه ای دیگر از دقت نظر هدایت در پرداخت داستانی بوفکور، و تاییدیست بر این گفته ی او که: «بوف کور، پر از شگرد است و حساب و کتاب دقیق دارد». فضای این داستان به رغم پیچیدگی و بدعت، عناصری از جهان واقعیت را باز می تابد که به بخش مجزایی از ری سده های سه تا هفت هجری قمری نظر دارد. در این مقاله همانندی توصیفات مکانی «بوفکور» با جغرافیای تاریخی شهر قدیم ری، بر پایه ی پنج عنصر اصلی: سازه های شهر، ویژگی های مدنی شهر، موقعیت تجاری شهر، توپوگرافی شهر و عناصر فرهنگی و اجتماعی آن، مورد بررسی و بازشناسی دقیق تطبیقی قرار گرفته است.
Sadegh Hedayat is one of the most famous Iranian author''s. Novel، «Boof –e- Koor» is the most important posts. His historical geography and climate in various areas of studies has various Iranian cities. These studies can be clear in some of his works، including «Boof –e- Koor». The «Boof –e- Koor» Much has been written about yet. But this focus has been Descriptions similar to situations where old stories in «Boof –e- Koor» Rey، three to seven centuries AH. Applicable Ray Old Town Historical Geography descriptions «Boof –e- Koor» as documented for the first time this has been done A sign of the attention is directed at the payment and confirming the words of his novel «Boof –e- Koor»، is full of techniques، and the book is accurate.« Despite the complexity of the story of The »Boof –e- Koor« and innovative elements of the real world that is reflected back to the severance of the third and seventh centuries AH Ray has... In this paper descriptions of the same place، »Boof –e- Koor« with historical geography Rey، based on five main elements: the structure of the city، and Cultural characteristics of the city، City Brand Positioning، topographic features of civic، social and cultural elements that have been reviewed and adaptive recognition.
خلاصه ماشینی:
هدایت در حوزههای مختلف جغرافیای تاریخی و اقلیمشناسی شهرهای کهن ایران مطالعات بهنسبت گستردهای داشته است و نمود پارهای از این مطالعات در برخی آثارش ازجمله بوف کور دیده میشود.
در این مقاله، همانندی توصیفهای مکانی بوف کور با جغرافیای تاریخی شهر قدیم ری، برپایة پنج عنصر اصلی سازههای شهر، ویژگیهای مدنی شهر، موقعیت تجاری شهر، توپوگرافی شهر و عناصر فرهنگی و اجتماعی آن بهطور دقیق بررسی و بازشناسی شده است.
چرا نویسنده اینهمه بر این خانهها تأکید دارد، چرا آنها را با صفت تمثیلی توسریخورده بازمیشناساند و چه چیز این خانهها را که مربوط به ری سدههای اسلامی است، در ذهن او بدین شکل پدیدار کرده است؟ پاسخ این معما را میتوان در نوشتههای دو جغرافیدان برجستة این عصر، یاقوت حموی و قزوینی، بازجست؛ اما پیش از اینکه به توصیفهای این جغرافیدانان از شهر ری بپردازیم، توصیفهای هدایت از زبان قهرمان قصه را مینگاریم: کالسگه با سرعت و راحتی مخصوصی از کوه و دشت و رودخانه میگذشت، اطراف من یک چشمانداز جدید و بیمانندی پیدا بود که نه در خواب و نه در بیداری دیده بودم: کوههای بریدهبریده، درختهای عجیب و غریب توسریخورده، نفرینزده از دو جانب جاده پیدا که از لابهلای آن خانههای خاکستریرنگ به اشکال سهگوشه، مکعب و منشور با پنجرههای کوتاه و تاریک بدون شیشه دیده میشد- این پنجرهها به چشمهای گیج کسی که تب هذیانی داشته باشد شبیه بود.
توپوگرافی (نقشة) شهر ری باستانی (راگا- راغه) در بوف کور بررسی نقشة شهری که در بوف کور مکان قصه واقع شده و بازیابی همانندیهای آن با شهر قدیم ری، گام دیگری است برای دریافت این واقعیت که هدایت با آگاهی و مطالعه در جغرافیای تاریخی ری قدیم، رمان خود را سامان داده است.