چکیده:
رشد سریع شهرنشینی در کشورهای درحال توسعه بازتاب های کالبدی ـ فضایی بسیاری را به همراه داشته است که از جمله آنها می توان به عدم توزیع بهینه کاربری های خدماتی در شهرها به خصوص کلانشهرهای کشور اشاره نمود. شهر شیراز به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور نیز این قاعده مستثنی نیست، به طوری که تمرکز شدید کاربری ها در چند ناحیه خاص شهر، سبب محرومیت سایر نواحی از امکانات و خدمات شهری شده است. یکی از این نوع کاربری های پارک های شهری است که علاوه بر نقش غیرقابل انکار آنها در تلطیف هوای شهر، در افزایش سلامت شهروندان نیز نقش بسزایی بر عهده دارند. بررسی توزیع فضایی پارک های ناحیه ای و منطقه ای شهر شیراز حاکی از تمرکز شدید این نوع پارک ها در مرکز شهر و نواحی مجاور آن می باشد که دسترسی مطلوب یه اینگونه پارک ها را برای شهروندان با مشکل روبرو کرده است و حوزه نفوذ موجود پارک های شهری با درصد بسیار بالایی دارای پوشش مشترک می باشند. لذا در پژوهش حاضر سعی بر آن شده است تا بهترین مکان های ایجاد پارک شهری در شهر شیراز شناسایی شود. در نتیجه ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی پارک های شهری از نقشه کاربری اراضی وضع موجود شهر شیراز مستخرج و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها پرداخته شد و در نهایت با استفاده از تحلیل شبکه و تعیین حوزه نفوذ، 14 پارک ناحیه ای و 3 پارک منطقه ای در مکان های مناسب پیشنهاد گردید.
Rapid expansion of cities in developing countries has had a number of spatial-physical consequences including imbalance distribution of service-related land-use in cities، especially metropolitan areas. Shiraz as a metropolitan in Iran is no exception. Intensive concentration of service-related land-use in few areas of the city has led to deprivation of the rest parts of the city to enjoy urban facilities and services. Urban parks distribution is an example of the mentioned situation. Public parks regardless of their function to clean the environment have an important role in citizen’s health conditions. Assessing the spatial distribution of local and regional parks of Shiraz indicates that there is a high concentration of such features in central area of the city and its nearby lots. Accessibility to such parks is not easy for most residents and the influence areas of the parks are intersected in most cases. The present study was aimed to show the optimal site locations for public parks in Shiraz. Therefore، first effective criteria for urban park locations were defined based on current land-use map of the city، and then using Hierarchical Analysis Process method، the criteria and sub-criteria were weighted. Finally، based on network analysis and defining influence area methods، 14 local parks and 3 regional parks were proposed in suitable locations.
خلاصه ماشینی:
ارزیابی و مکانیابی بهینه پارکهای ناحیهای و منطقهای شهر شیراز دکتر مسعود تقوایی1-نویسنده مسئول حسین کیومرثی2 lacol rof noitceles etis lamitpo dna noitaulavE ytic zarihS ni skrap lanoiger dna ieavhgaT doosaM 1 isramuiK niessoH 2 (به تصویر صفحه مراجعه شود) دریافت:1391/8/7 پذیرش:1391/12/15 2102/voN/82:devieceR 3102/raM/8:detpeccA چکیده {IBرشد سریع شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه بازتابهای کالبدی-فضایی بسیاری را به همراه داشته است که از جمله آنها میتوان به عدم توزیع بهینه کاربریهای خدماتی در شهرها به خصوص کلانشهرهای کشور اشاره نمود.
بررسی توزیع فضایی پارکهای ناحیهای و منطقهای شهر شیراز حاکی از تمرکز شدید این نوع پارکها در مرکز شهر و نواحی مجاور آن میباشد که دسترسی مطلوب به اینگونه پارکها را برای شهروندان با مشکل روبرو کرده است و حوزه نفوذ موجود پارکهای شهری با درصد بسیار بالایی دارای پوشش مشترک میباشند.
در نتیجه ابتدا معیارهای موثر در مکانیابی پارکهای شهری از نقشه کاربری اراضی وضع موجود شهر شیراز مستخرج و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به وزندهی به معیارها و زیر معیارها پرداخته شد و در نهایت با استفاده از تحلیل شبکه و تعیین حوزه نفوذ،14 پارک ناحیهای و 3 پارک منطقهای در مکانهای مناسب پیشنهاد گردید.
بنابراین در پژوهش حاضر سعی بر آن شده است تا با استفاده از قابلیتهای تحلیل شبکه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و نیز همسازی آن با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی با توجه به عدم توزیع متناسب پارکهای شهری موجود کلانشهر شیراز،بهترین مکانهای ایجاد پارک شهری در محدوده شهری شیراز شناسایی شود.