چکیده:
در این پژوهش برای تحلیل زمانی- مکانی روند روزهای فرین سرد ایران، از دادههای میانگین دمای روزانه663 پیمونگاه اقلیمی و همدید ایران در بازه زمانی 1/1/1340 تا 29/12/1382 استفاده شده است. بهکمک روش کریگینگ دادهها برای یاختههای1515کیلومتر برای پهنه ایران میانیابی شدند و یکآرایه7187 15705 به دست آمد. برای شناسایی روزهای همراه با دمای فرین از نمایه تفاضل دمای بهنجار شده (NTD) استفاده شد. روزهایی که میزان نمایه دستکم 2- بود(2-) به عنوان روزهای همراه با رخداد سرمای فرین برگزیده شدند و روند آن برای پهنه ایران در برجهای مختلف سال محاسبه شد. نتایج نشان دادکه گستره روند منفی رخداد تعداد روزهای فرین سرد طی دوره مورد مطالعه بیشتر از گستره روند مثبت است. روند مثبت تعداد روزهای فرین سرد بر روی ناهمواریهای مرتفع شهرکرد، سنندج، زنجان تا اردبیل و به صورت نوار باریکی بر روی رشته کوههای البرز قرار گرفتهاند، در حالی که روند منفی رخداد تعداد روزهای فرین سرد، نیمه مرکزی و جنوبی کشور را در بر دارد. بیشترین وکمترین رخداد سرماهای فرین ایران به ترتیب مربوط به برجهای دی و تیر است.
خلاصه ماشینی:
"شکل (1) سری زمانی نمایه فومیاکی برای پهنه ایران طی دوره مورد مطالعه شکل(2) فراوانی ماهانه رخداد سرماهای فرین طی دوره مورد مطالعه شکل(3)درصد فراوانی رخداد سرماهای فرین در برجهای مختلف سال در این پژوهش در پی آنیم به این پرسش پاسخ دهیم که رفتار مکانی- زمانی رخداد سرماهای فرین ایران چگونه است؟ آیا سرماهای فرین پهنه ایران روند نشان می دهند؟ چقدر؟ و کجا؟ رفتار مکانی- زمانی رخداد سرمای فرین ایران در فصل بهار در برج فروردین رخداد تعداد روزهای فرین سرد در 4/74 درصد از پهنه ایران درسطح اطمینان 95 درصد بدون روند است که از لحاظ پراکنش مکانی شامل نیمه شرقی، شمال شرق و جنوب ایران است.
حدود 29 درصد از پهنه ایران روند منفی تعداد روزهای سرد فرین را در این برج نشان می دهد که شامل بخشهای جنوبی کشور و جنوب رشته کوههای البرز هستند(شکل8).
در برج تیر ،گستره روند مثبت تعداد روزهای فرین سرد به اوج خود میرسد(8 درصد پهنه ایران) که بر روی کوههای مرتفع شهرکرد، خرم آباد، سنندج تا زنجان، نوار باریکی بر روی کوههای البرز از تهران تا شمال شرق کشور و کوه تفتان زاهدان قرار گرفته است.
حدود 7 درصد از بخشهایی از ایران که در این برج از سال روند را در سطح اطمینان 95 درصد تجربه کرده اند، 2 تا 4 روز در سال به ازای هر دهه تعداد روزهای فرین سرد افزایش یافته است (شکل 17)."