چکیده:
این نوشتار با رهیافتی تاریخی به بازشناسی مفهوم انفسنا در آیه مباهله «فقل تعالوا ندع ابناءنا و ابناءکم و نساءنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنت الله علی الکاذبین» (آل عمران:61) روی آورده است و با کمک قرائن تاریخی، مفاهیمی که بار معنایی انفسنا را در تحولات سیاسی از سوی پیامبر گرامی اسلام به کار گرفته شده، دستمایه اثبات معنای سیاسی و معنوی مفهوم انفسنا قرار داده است. غزوه تبوک، وفد ثقیف، وفد بنو ولیعه و رویداد ابلاغ آیات سوره توبه، جریان های خاص تاریخی هستند که با کالبد شکافی آنها، سعی شده تا مفهوم انفسنا، معناشناسی شود تا ثابت گردد که مفهوم و اصطلاح قرآنی انفسنا جامع همه معانی است که پیامبر گرامی اسلام در مقاطع خاص و مختلف تاریخی در خصوص برتری معنوی و شایستگی سیاسی حضرت علی استعمال نموده اند.
خلاصه ماشینی:
غزوة تبوک، وفد ثقيف، وفد بني وليعه و رويداد ابلاغ آيات سورة توبه، جريانهاي خاص تاريخي هستند که با کالبدشکافي آنها، سعي شده تا مفهوم «انفسنا» معناشناسي شود تا اثبات گردد که مفهوم و اصطلاح قرآني «انفسنا» جامع همة معاني است که پيامبر گرامي در مقاطع خاص تاريخي در خصوص برتري معنوي و شايستگي سياسي حضرت علي( استعمال نمودهاند.
بحث تاريخي آية «مباهله» با اين هدف مطرح ميگردد که با بررسي رويدادهاي پيش از وقوع تاريخي آن، حلقههاي مفقود در معناشناسي آية مزبور بازيابي شود؛ زيرا پرداختن به اين آية منهاي رويدادهاي تاريخي پيشين، با وجود صراحت آيه در معنا، ممکن است عدهاي را به هر دليل در موج ابهام و ترديد قرار دهد؛ اما روند معناشناسي تاريخي مفهوم «انفسنا» صرفاً به سال دهم هجري محدود نميشود، بلکه با بازخواني آنچه در گذشته انجام پذيرفته است، روشن خواهد شد که رسول گرامي به صورت يک حرکت منظّم زماني، مفاهيمي را در خصوص حضرت علي در مناسبات و تحوّلات سياسي و اجتماعي به کار گرفته، که شناخت آنها مؤيدي ديگر در جهت اثبات معناي سياسي و معنوي مفهوم «انفسنا» است: 1.
(مجلسي، 1404، ج38، ص308) قرينههاي معنايي «انفسنا» در وفد ثقيف: اين روايت نيز ميتواند بر روشنايي معناي مفهوم «انفسنا» درآية «مباهله» بيفزايد؛ زيرا فضاي صدور حديث و نوع مفاهيم به کار گرفته شده در آن مانند «رجلاً مني» و «مثل نفسي» و «عديل نفسي» و واکنش خليفة دوم و آرزو و آمادگي پذيرش امارت، روشن ميسازد که مفهوم «انفسنا» در ادبيات و گفتمان پيامبر داراي بار سياسي و معنوي است، اما همواره اين حضرت علي بوده که معادل «انفسنا» در ادبيات پيامبر شناخته ميشده؛ زيرا در مقاطع ديگري نيز پيامبر افکار عمومي جامعة اسلامي را متوجه اين اصل نموده که حضرت علي تنها گزينة مناسب براي ترجمة مصداقي «انفسنا» است.