چکیده:
هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بخشی روش درمانی حساسیت زدایی با حرکات چشم و بازپردازش بر اضطراب اجتماعی و علائم ترس، اجتناب، برانگیختگی فیزیولوژیکی و ترس از ارزیابی منفی انجام شد.
روش: در این پژوهش با روش نمونه گیری خوشه ای 24 نفر از مراجعه کنندگان به مرکز مشاوره و کلینیک روانشناسی بالینی دانشگاه فردوسی مشهد که بر اساس ملاکهای DSM-IV-TR تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی گرفته بودند انتخاب شدند و در دو گروه 12 نفره آزمایش و کنترل جای گرفتند. در ابتدا هر دو گروه با پرسشنامه های فوبی اجتماعی و مقیاس ترس از ارزیابی منفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش در 5 جلسه 90 دقیقه ای درمان به شیوه EMDR شرکت کردند. در پایان دو گروه دوباره پرسشنامه ها را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد بین میانگین اضطراب اجتماعی، اجتناب، ترس و برانگیختگی فیزیولوژیکی قبل و بعد از مداخله در گروه آزمایش تفاوت معنی داری وجود دارد اما بین میانگین ترس از ارزیابی منفی قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین بعد از حذف اثر متغیر سن و اضطراب اجتماعی، اجتناب، ترس، برانگیختگی فیزیولوژیکی و ترس از ارزیابی منفی قبل از مداخله مشاهده شد که تفاوت معنی داری بین دو گروه در اضطراب اجتماعی، اجتناب و ترس وجود دارد اما بین برانگیختگی فیزیولوژیکی و ترس از ارزیابی منفی دو گروه تفاوتی مشاهده نشد.
نتیجه گیری: روش درمانی EMDR بر کاهش اضطراب اجتماعی و اجتناب و ترس ناشی از آن موثر است.
The present study carried out to examine the effectiveness of therapeutic method of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) on social anxiety. 24 individuals were selected who refereed to psychological clinic and consulting center of Ferdowsi University of Mashhad and had been diagnosed as social anxiety disorder on based on DSM-IV-TR criteria. Subjects were then assigned into two groups each with 12 members as experimental and control groups (7 females and 5 males in each group). At first، both two groups were evaluated by social phobia inventory (SPIN) and Fear of Negative Evaluation Scale (FNES). Then therapeutic method of eye movement desensitization and reprocessing was administered to the experimental group. At the end، two groups were again evaluated by two scales. Results showed that there are significant difference between mean of social anxiety (SA)، avoidance، fear and physiological arousal on pre and post- intervention in experimental group (p<0/001). But، significant difference did not found between fear of negative evaluation on pre and post in experimental group. After to eliminate the effect of sex variable and SA، avoidance، fear، physiological arousal in pretest، also was shown significant difference in post-intervention on social anxiety، avoidance and fear (p<٠/٠٠١) but، wasn't shown any significantly difference between physiological arousal and fear of negative evaluation in both groups. According to these results، eye movement desensitization and reprocessing can improve social anxiety، avoidance and fear.
خلاصه ماشینی:
"کلید واژهها: حساسیتزدایی با حرکات چشم و بازپردازش (EMDR) ،اضطراب اجتماعی،ترس از ارزیابی منفی مقدمه اضطراب اجتماعی1که بهعنوان اختلال فوبی اجتماعی2نیز شناخته میشود، شامل ترس شدید از موقعیتهایی است که برای فرد ناآشنا هستند و هرجایی که فرد انتظار دارد مورد توجه دیگران قرار گیرد،ارزیابی شود،مورد بررسی قرار گیرد یا خجالت بکشد(دی جان3،2009).
T (9)- Obsessive-Compulsive Disorder (10)- Generalized Anxiety Disorder باتوجه به مطالب گفته شده و نیز اثربخشی درمان بر بعضی انواع اختلالات اضطرابی و زمان-محدود بودن این روش نسبت به سایر روشهای درمانی (دی جان و همکاران،1999)،به منظور افزایش دانشمان بر آن شدیم تا پژوهش کنیم که آیا روش درمانی بر کاهش اضطراب اجتماعی موثر است یا خیر؟ همچنین آیا میتواند علائم اضطراب اجتماعی(ترس،اجتناب و برانگیختگی فیزیولوژیکی)را کاهش دهد یا خیر؟و آیا این روش درمانی میتواند از میزان ترس از ارزیابی منفی در افراد دارای اضطراب اجتماعی بکاهد؟ روش براساس شیوه گردآوری اطلاعات،نوع تحقیق شبهآزمایشی است.
آزمودنیهای موردنیاز برای انجام تحقیق به صورت نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند؛به اینصورت که در ابتدا از بین کلینیکهای مشاوره و رواندرمانی سطح شهر مشهد،کلینیک روانشناسی بالینی و مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد انتخاب شدند و سپس با استفاده از نمونهگیری در دسترس از بین مراجعه- کنندگان به این دو مرکز که تشخیص اضطراب اجتماعی را براساس ملاکهای DSM-IV-TR دریافت کرده بودند،12 آزمودنی در گروه آزمایش و 12 آزمودنی نیز در گروه کنترل قرار گرفتند."