چکیده:
در فرایند برنامه ریزی و توسعه ی ناحیه ای و درون استانی، شناخت و تعیین سطوح توسعه یافتگی شهرستان ها و آگاهی از نقاط ضعف و قوت آنها اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش با استناد از 22 شاخص و متغیر در زمینه های اقتصادی، زیرساختی، آموزشی، بهداشتی و خدماتی و با بهره گیری از شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI)، سطوح برخورداری شهرستانهای استان فارس تعیین و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد: تفاوتها و نابرابری های قابل توجهی در سطح توسعه یافتگی وجود دارد که این شرایط ضرورت تعدیل نابرابری ها را از طریق اجرای برنامه های هدفمند ضروری می سازد. بر این اساس می توان گفت: در استان فارس شهرستان توسعه یافته به لحاظ مجموع شاخص های مورد مطالعه وجود ندارد و شاخص های آموزشی و زیرساختی در شرایطی مطلوب تر از شاخص های دیگر قرار دارند. همچنین به لحاظ مکانی- فضایی اکثر شهرستان های شمالی و شرقی استان از شهرستان های جنوبی و غربی توسعه یافته تر هستند. این موضوع اولویت توسعه و ضرورت توجه بیشتر به نواحی جنوبی و غربی استان را در برنامه های آینده ی توسعه در راستای توسعه یکپارچه و پایدار این نواحی مشخص می سازد.
خلاصه ماشینی:
"این نوشتار سعی دارد با سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی شهرستان های اسـتان فـارس در زمینـه هـای مختلـف و بـا استفاده از ٢٢ شاخص و متغییر اقتصادی، زیرساختی، آموزشی، بهداشتی، خـدماتی و اجتمـاعی بـه شـناخت و بیـان وضـعیت موجود توسعه یافتگی و تفاوت های ناحیه ای در بین شهرستان های مختلف استان فارس پرداخته و از این طریق بستر و زمینه - ای برای برنامه ریزان منطقه ای و مسئولین مربوطه جهت تعدیل این نابرابریها فراهم آورد.
در بررسی دیگری که با عنوان «سنجش و تحلیل سطوح توسعه یـافتگی شـهرها و شهرسـتان هـای اسـتان گلسـتان » صورت گرفت ، ١٦ نقطه شهری استان گلستان و ٩ شهرستان این استان را با توجه به شاخص های متعدد مسـکن و سـاختمان ، تأسیسات و تجهیزات شهری، فرهنگی، نیروی انسانی و آموزشی به صورت مجزا و ترکیبی از لحـاظ سـطوح توسـعه یـافتگی بـا استفاده از آنالیز تاکسونومی رتبه بندی کرده و با ارائه روشی جدید توسعه بین بخشی و تعیین نقاط حد بحرانی و جایگاه مراکز سکونتگاهی راهبردهای بخشی و ترکیبی جهت رسیدن به توسعه را ارائه نموده است (حبیبی و همکاران ، ١٣٨٦).
جدول ٧- اندازه گیری میزان توسعه انسانی شهرستان های فارس به لحاظ مجموع شاخص ها (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجه گیری : بر اساس نتایج مطالعات تنها در دو مجموعه شاخص آموزشی و زیر ساختی شهرستان هـای توسـعه یافتـه در اسـتان وجـود دارند و در مابقی شاخص ها (بهداشتی، خدماتی، اقتصادی) همه شهرستان ها دارای سطح نیمه توسعه یافته یا توسعه نیافته می - باشند."