چکیده:
بررسی نقش و جایگاه مردم در نظریات مربوط به تشکیل حکومت در عصر حاضر از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا جایی که پذیرش یا عدم پذیرش مردم ضابطه ای برای تقسیم حکومت ها به اقتدارگرا و مردمسالار تبدیل شده است. از طرف دیگر از آن جا که تشکیل حکومت اسلامی یکی از خواسته های شارع مقدس در جهت سعادت بشر و اقامه دین الهی می باشد که بر مبنای منابع شرعی تحقق آن در همه دوران ها واجب و ضروری به نظر می رسد بررسی نقش و جایگاه مردم در تشکیل حکومت اسلامی ضروری است. براین مبنا در این مقاله سعی شده تا نقش مردم در تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای آراء فقها در مشروعیت بخشی به ولایت فقیه جامع الشرایط بر اساس نظریه انتصاب و انتخاب تبیین شود. سپس نقش و جایگاه مردم در تشکیل حکومت اسلامی در موازین دینی اعم از دلایل عقلی، نقلی و سیره ائمه معصومین مورد بررسی قرار گیرد و در پایان نیز ازمجموعه استنادات و استدلال های فوق تحلیلی در این باره ارائه شود. به نظر می رسد مردم در تشکیل حکومت اسلامی نقشی اساسی و تعیین کننده دارند و تحقق حکومت اسلامی مبتنی بر پذیرش یا عدم پذیرش آنان است. هرچند عدم پذیرش حکومت اسلامی به وسیله مردم موجبات مسئولیت در برابر خداوند متعال و عقوبت اخروی آنان را در پی خواهد داشت
The consideration of people’s role in the theories concerning to
the formation of the state is so important in the present day that
people's acceptance or rejection is a criteria for the division of the
states into authoritarian and democratic states.
Moreover, since the establishment of the Islamic state is one of
the holy legislator’s demands for human happiness and realization
of the religion in which the fulfillment of that in all periods based
on legal resources seems essential, The consideration of people’s
role in the formation of Islamic state is mandatory.
On this basis, this article strives to explain the role of people in
the formation of Islamic state based on the opinions of jurists in
Legitimizing to the qualified Velayate-faqih according to the
theory of election and appointment. Then the role of people in the
formation of Islamic state in religious rules whether rational,
scriptural and the conduct of Imams will be examined and in the
end, an analysis will be presented according to the mentioned
documents and arguments. It seems that the people play an
essential role in the formation of Islamic state and realization of
the Islamic state is based on their acceptance or rejection.
However, the rejection of people will make them responsible in
front of God and the otherworldly punishments will follow them
خلاصه ماشینی:
بر این مبنا نقش مردم در تشکیل حکومت دینی چیست ؟ آیا تشکیل حکومت دینی تنها بسته به رضایت و امر خدای متعال است و با حضور امام معصوم (ع ) یا فقیه جامع الشرایط تشکیل میگردد؟ در صورت عدم میل و رغبت مردم به تشکیل نظامی بر اساس موازین شرعی آیا چنین حکومتی مطلوب نظر شارع مقدس میباشد یا خیر؟ بالاتر از آن عقلا تشکیل حکومت بدون خواست و اراده مردم امکان پذیر است ؟ خواست شارع مقدس در تشکیل حکومت ریشه در حاکمیت تکوینی او دارد یا از اوامر تشریعی است ؟ آیا امام معصوم یا فقیه جامع الشرایط در عصر غیبت میتواند بدون توجه به خواسته مردم و با قهر و غلبه اقدام به ایجاد نظامی دینی نماید؟ اگر ولی منصوب از ناحیه خداوند حاضر به تشکیل حکومت دینی گردید اما مردم از او رویی گردان شدند، مردم در قبال خدای متعال مسولیتی دارند؟ سیره ائمه معصومین علیهم السلام در تشکیل حکومت دینی چه بوده است ؟ آیا آنها تنها به نصب الهی اکتفا مینمودند و یا برای نظر مردم نیز نقش خاصی قائل میشدند؟ در میان آراء فقها پیرامون شکل گیری نظام اسلامی و اعمال ولایت ولی الهی نقش مردم کجا تعریف میگردد و آیا تفاوتی از این حیث میان این نظریات موجود است ؟ اندیشه سیاسی اسلام که مشروعیت را از ناحیه خداوند متعال میداند از نقش مردم و جایگاه آنها در تشکیل حکومت دینی غافل نبوده و علاوه برتوجه به این مهم وظایفی را نیز برعهده عموم امت قرار داده است .