چکیده:
یکی از موضوعات مورد توجه در جامعه شناسی سیاسی تطبیقی، پژوهش تجربی درباره خشونت سیاسی و تبیین رابطه بین متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی با وقایعی است که تحت این عنوان مطرح هستند. این پژوهش در چارچوب رهیافت نوسازی، با اتخاذ رویکرد تطبیقی و کاربرد تحلیل همبستگی کنونیکال به بررسی رابطه میان نوسازی و خشونت سیاسی در کشورهای اسلامی می پردازد. برای سنجش نوسازی از شاخص کیفیت زندگی (QOLI) ، و برای سنجش خشونت سیاسی از داده های ثانویه مربوط به خشونت سیاسی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی کنونیکال دو مجموعه متغیر خشونت سیاسی و نوسازی نشان می دهد، اولا، بین نوسازی و خشونت سیاسی در کشورهای اسلامی رابطه معناداری وجود دارد و ثانیا، متغیرهای فرهنگی و اقتصادی بیشترین همبستگی را با خشونت سیاسی در این کشورها دارند.
خلاصه ماشینی:
"نوسازی و خشونت سیاسی:بررسی تطبیقی کشورهای اسلامی معصومه قاراخانی{o1o}تاریخ دریافت:87/7/2تاریخ پذیرش:88/2/27 چکیده {IBیکی از موضوعات مورد توجه در جامعهشناسی سیاسی تطبیقی،پژوهش تجربیدرباره خشونت سیاسی و تبیین رابطه بین متغیرهای اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی وسیاسی با وقایعی است که تحت این عنوان مطرح هستند.
)،آثارآنها و توجه به«علیت چندگانه و نه فقط یک عامل برای تبیین تضاد خشونتآمیز»(مکو سیدر،1975)است،با تکیه بر نظریه نوسازی،به بررسی تطبیقی موضوع«نوسازی وخشونت سیاسی»میپردازد و درپی پاسخ به این پرسش است که آیا خشونت سیاسی درکشورهای اسلامی تابعی از نوسازی است؟با فرض وجود رابطه معنادار بین نوسازی وخشونت سیاسی در کشورهای اسلامی و آزمون این فرضیه،از سطح چارچوب نظریفراتر رفته و در پی پاسخ به این پرسش است که کدام یک از متغیرهای ذیل نوسازیبیشترین همبستگی را با بروز خشونت سیاسی در این کشورها دارند؟ پاسخ به این پرسش به شیوهای تطبیقی،نیازمند در نظر گرفتن«نظامهای سیاسی بهمثابه موضوعاتی دارای ویژگیهای مشترک است»(بدیع،1376).
(به تصویر صفحه مراجعه شود)در این پژوهش،تحلیل و همبستگی کنونیکال برای مجموعه نوسازی،یعنی مجموعهاول یا x (با توجه به شاخص کیفیت زندگی)و مجموعه دوم،یعنی خشونت سیاسی یا y مورد نظر است.
بر مبنای این یافتهها از آنجایی که بیشترین همبستگی از مجموعه نوسازی میانمتغیرهای اقتصاد و متغیر فرهنگ با مجموعه خشونت سیاسی است،میتوان استدلالنمود نتیجه حاضر در راستای مباحث نظری و تأیید کننده وجود همبستگی بین نوسازی وخشونت سیاسی است.
)و متغیر اقتصاد{o1o}(شامل PDG ،نرخ رشد PDG،PDG سرانه،نرخ تورم و PDG سرانه تعیین کننده نمره اقتصادی کشور)بهترین پیشبینی کننده جنگ برای تبیین رابطه میان نوسازی و خشونت سیاسی،متغیرهایسواد،سرانه روزنامه،تلفن،تولید ناخالص ملی،مصرف کالری به عنوان شاخصهاینوسازی در نظر گفته شده و در رابطه با خشونت سیاسی،مورد تحلیل قرار گرفته است(در اینباره بنگرید به دویچ،1961؛لرنر،1383؛فایرابند و فایرابند،1379؛بدیع،1379)."