چکیده:
«شهادت» همواره در نظامهای حقوقی به عنوان دلیل اثبات دعوا مطرح بوده و هست در عین حال در کشور ما، به دلیل عدم الزام شاهد بر ادای شهادت از یک سو و ملاحظه این حقیقت که اصل اولیه برائت منکر است، شهادت به عنوان دلیل اثبات تا حد زیادی کار آیی خود را از دست داده است. این مقاله بر آن است تا الزام شاهد بر شهادت را در فقه و حقوق ایران و تعدادی از کشورهای غربی و عربی بررسی کند. در فصل اول، نویسنده پس از بحث و بررسی روایات، آیات و اقوال فقها به این نتیجه رسیده است که تحمل شهادت (شاهد شدن) واجب نیست اما وجوب ادای شهادت، با شرایطی که برای آن بر شمرده شده مورد اتفاق مسلمین و امتناع از آن گناه کبیره می است. در فصل دوم ادای شهادت در قوانین ایران و تعدادی از کشورهای غربی و عربی را به صورت مستند بررسی و به این نتیجه رسیده است که قوانین ایران بر خلاف فقه اسلامی الزام شاهد بر ادای شهادت را نپذیرفته اما قوانین کشورهای غربی و عربی موافق با فقه اسلامی و امتناع از شهادت را جرم دانسته و برای آن مجازات در نظر گرفته اند.
“Testifying” has always been proposed as the reason for proving the claim in legal systems، yet in our country due to lack of requirement of the witness to testify on the one hand، and considering the fact that the basic principle is the exemption of denier، testimony as the reason of proving has to some extent lost its efficiency. This article attempts to consider the requirement of the witness to testify in the jurisprudence and the law of Iran and a number of Western and Arabic countries. In the first chapter، after discussing and studying the narratives، verses and views of jurisprudents، the writer has come to the conclusion that bearing witness (to witness) is not obligatory، but obligatory of testifying in terms of its conditions is accepted by Muslims unanimously and refusing from bearing it is considered as a great sin. Studying the testifying in the law of Iran and in a number of western and Arabic countries in accordance with the documents، the second chapter has reached to this conclusion that the Laws of Iran، in contrary to the Islamic jurisprudence، have not accepted the requirement of the witness to testify، but the Laws of western and Arabic countries، in agreement with the Islamic jurisprudence، have regarded the refusing to testify as a crime and considered punishment for it.
خلاصه ماشینی:
"3. ادای شهادت در قوانین کانادا قانون جزای کانادا در مادة 545 تحت عنوان «دستورالعمل، آنجا که شهود از پاسخ امتناع میکنند» در سه مرحله فروض مختلفی را مطرح کرده است: در مرحلة اول امتناع از قسم، امتناع از پاسخ پس از ادای قسم به سؤالهایی که از او میشود، امتناع از نوشتن چیزی که از او خواسته شده و امتناع از امضای اظهارات خود بدون عذر موجه که دادگاه در این موارد ممکن است جلسه را به تأخیر اندازد و حکم به بازداشت شاهد در طول این مدت کند که نباید از هشت روز تجاوز کند.
مادة 124 میگوید: «هرگاه کسی برای ادای شهادت دعوت به حضور در دادستانی شود بر او لازم است که بپذیرد، در غیر این صورت از قاضی محکمة بدوی خواسته میشود تا وی را تا پنجاه دینار محکوم کند و دادستان میتواند او را مجددا با هزینة خود شاهد مکلف به حضور یا جلب کند».
اما اجبار به شهادت در قالب وضع قانون و مجازات امتناعکننده، حداقل در مواردی که امتناع از ادای شهادت موجب تضییع حقوق دیگران یا سلب امنیت مردم میشود، در بسیاری کشورها پذیرفته شده است که در رأس آنها میتوان از فرانسه نام برد که در آیین دادرسی کیفری خود مواد 109، 326 و 438 به این موضوع پرداخته و هرگاه شاهد در دادگاه حاضر نشود یا از ادای قسم و بیان مطالب امتناع کند، مبلغ 3750 یورو جریمه میشود."