چکیده:
امامت و صفات آن، به خاطر جایگاه عظیمی که امام در دین اسلام دارد، همواره از صدر اسلام مورد توجه بوده است چنانچه ائمه اطهار در قالب سخنان و احادیث به معرفی خود وجایگاهشان می پرداخته اند. اما بعد از غیبت امام زمان به واسطه عدم حضور ایشان در میان مسلمانان سوالاتی جدید در این باره بوجود آمد و مورد توجه علمای بزرگ اسلام قرار گرفت. در این میان دو صفت علم امام وعصمت امام بیشتر مورد نظر بوده است. یکی از نظراتی که در مورد امامت وجایگاه آن مطرح شده نظریه ی «علمای ابرار» است. بر مبنای این نظریه ائمه هرگز با پیامبران قابل مقایسه نیستند چرا که نصب آنان از طریق امام قبل ویا در مورد حضرت علی از طریق پیامبر صورت میگیرد.آنان فاقد علم غیر اکتسابی یا لدنی هستند و معارف دین را صرفا به شیوه ی اکتسابی از امام قبل دریافت کرده و یا با رای واجتهاد و استنباط، احکام شرعی را تحصیل کرده اند وهمانند دیگر آدمیان خطا پذیرند، اگر چه کم خطا ترین می باشند. در این مجموعه به بررسی و نقد نظریه ی «علمای ابرار» با استفاده ازآیات قرآن و تفاسیر آن واحادیث پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
"حال اگرپرسیده شود که چرا اولیالامر بودن اهل بیت بهطور صریح از ناحیهی خدای تعالی و پیامبر گرامیاش معرفی نشدهاست که اگر چنین میشد، امت اسلام که سهل است، حتی دو نفر بعد از رسول خدا نیز در مورد آن اختلاف نمیکردند، پاسخ این است که «هم در کتاب آمده و هم در سنت.
حال این اهل بیت چه کسانی هستند؟ علامه طباطبایی، ضمن بیان اقوال مختلف در اینباره میگوید: «روایاتی که در شأن نزول آیه وارد شده تأیید میکند که آیهی شریفه در شأن رسول خدا (صلی الله علیه و سلم) و علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام ) نازل شدهاست و احدی در این فضیلت با آنان شرکت ندارد و این روایات بسیار زیاد، بیش از هفتاد حدیث است که بیشتر آنها از طرق اهل سنت است» (طباطبایی، 1383، ج 16: 467).
(رعد، 43) علامه طباطبایی در تفسیر این آیه، ضمن بیان اقوال گوناگون در معنای علم الکتاب میگوید: «آیهی شریفه در حق علی (علیه السلام) نازل شده چرا که اگر جمله «و من عنده علم الکتاب» به کسی از گروندگان حضرت محمد (صلی الله علیه و سلم) منطبق گردد، قطعا به علی (علیه السلام) منطبق خواهد شد، چون او بود که به شهادت روایات صحیح و بسیار، از تمامی امت مسلمان داناتر به علم کتاب خدا بود» (همان ، ج 11: 531).
(نتیجه گیری دقت در آیات قرآن و روایات پیامبر(صلوات الله علیه و آله) و ائمه (علیهم السلام)، نشان میدهد با وجودیکه پیروان نظریه علمای ابرار ، عقاید خود را مطابق با آیات قرآن و روایات اهل بیت و سیرهی پیامبر میدانند، این نظریه به درستی قابل نقد است."