چکیده:
این مطالعه نابهنجاری های همدیدی منجر به یخبندان های فراگیر ایران را با هدف بهبود قابلیت های پیش بینی این پدیده حدی مورد توجه قرار داده است. برای رسیدن به این هدف یخبندان های ایران براساس یک اصل مکانی، به سه دسته یخبندان های فراگیر، نیمه فراگیر و جزئی تقسیم بندی شدند. در ادامه سال های دارای حداکثر و حداقل فراوانی روزهای همراه با یخبندان های فراگیر را که یک انحراف استاندارد بالاتر و پایین تر از میانگین بلند مدت بودند برای یک دوره 43 ساله از 1962 تا 2004 مورد بررسی قرار گرفت. نقشه های مرکب حداکثری یخبندان های فراگیر، یک نابهنجاری فشاری دو قطبی با یک مقدار مثبت در شمال شرق و یک مقدار منفی ضعیف در شمال غرب ایران بر روی کشور ترکیه را نشان می دهد. چنین ساختاری باعث تقویت پرفشار سیبری و گسترش زبانه غربی آن تا غرب دریای مدیترانه می گردد و شرایط برای استقرار یک سامانه پرفشار بر روی این دریا فراهم می شود که نتیجه آن، عقب راندن زبانه سامانه کم فشار موسمی سودان به عرض های جغرافیایی پایین تر و همچنین مهیا شدن شرایط همدیدی برای ریزش هوای سرد از عرض های جغرافیایی بالاتر بر روی ایران است. برای شرایط حداقلی نیز مشاهده می شود که کل منطقه مورد مطالعه تحت سیطره یک نابهنجاری منفی است که کانون مرکزی شدت آن بر روی ترکیه قرار گرفته است. لذا پیکربندی الگوهای فضایی این گروه نشان از تضعیف پرفشار سیبری و متعاقب آن عدم گسترش زبانه غربی آن تا دریای مدیترانه دارد که شرایط برای استقرار یک کم فشار با گردش چرخندی بر روی دریای مدیترانه فراهم می شود لذا تحت این شرایط و با گسترش زبانه کم فشار موسمی سودان و تزریق رطوبت از واچرخند اقیانوس هند (دریای عرب) جو ایران شرایط مرطوب تر و گرمتری را تجربه می کند.
Introduction: Although temperatures in 0 and below 0 C° in the cold season of the year and mid latitudes are not necessarily considered an extreme phenomenon، but their long-term durability in a widespread area or their sudden occurrence in the beginning and end of the cold season can make this faetor an extreme extent phenomenon. The extreme phenomena are resulted from interaction between large scale atmospheric circulations and the local landscaps of the study area (terrain، altitude، etc.). Considering the geographical situation of Iran and relatively high altitude of most of its areas as well as entering different air masses to this land، Freezing occurrence involves most parts of the country each year، so in some years، even the southern parts of the country is affected، and makes a lot of damages. Thus، identifying the circulation patterns causing such an extreme phenomenon can be helpful in more accurate forecasting as well as management of the freezing hazard. Therefore، a goal to be sought by this study is to achieve circulation patterns identifying، which create pervasive frosts in Iran.
خلاصه ماشینی:
"شرایط همدیدی اواخر ایـن ماه نشان می دهد یک جریان ضعیف باد، ناشی از یک گردش واچرخندی و وجود یک گرادیان ضـعیف فشـار در منطقـه 1 Escobar and Bischoff 2 Pezza and Ambrizzi 3 Rusticucci and Vargas 4 Van den Besselaar 5 Pereyra 6 Las Vigas 7 Veracruz 8 Kassomenos باعث به وجود آمدن رخداد یخبندان در این منطقه شده است .
در این مورد، نقشه های مرکب نابهنجاری هـای دمایی سطح زمین در زمان وقوع یخبندان های فرین فصل زمستان (دسامبر، ژانویه و فوریه ) در شکل ٣ (الـف ) و (ب ) بـا مقادیر منفی برای حداکثر فراوانی روزهای دارای یخبندان و مقادیر مثبت بـرای حـداقل فراوانـی روزهـای دارای یخبندان نشان داده شده است .
نقشه های مرکب ماهانه نابهنجاری های بردار باد در سطح ٨٥٠ هکتوپاسکال برای حداقل وقوع روزهای یخبندان (شکل ٥، قسمت راست پانل ) نیز نشان می دهد در ماه دسامبر در سطح ٨٥٠ هکتوپاسکال در شمال ایران و تقریبا در حـد فاصل ٤٠ تا ٧٠ درجه عرض شمالی جریانات دارای یک گردش نامنظم شبه چرخندی و در جنوب ایران بر روی اقیانوس هند تقریبا در حد فاصل ١٠ تا ٢٥ درجه عرض شمالی دارای یک گردش واچرخندی قوی هستند (شکل شماره ب ـ ٥) همچنین یک نابهنجاری چرخندی بر روی دریای مدیترانه نیز قابل مشاهده است ایـن حـاکی از نفـوذ و اسـتیلای بیشـتر جریانات گرم و مرطوب جنوبی بر جریانات سرد و خشک شمالی بر روی ایران در این ماه است ."