چکیده:
در این مقاله ابتدا نظر مشهور شیعه مبنی بر اینکه ائمه (ع) از همه چیز خبر دارند مطرح شده و سپس به بحث از یکی از موارد خاص این مساله یعنی علم ائمه (ع) به جزئیات شهادت شان پرداخته شده است. 6 دلیل عقلی و نقلی از کتاب «عصای موسی یا درمان بیماری غلو» نوشته نعمت ا... صالحی نجف آبادی مبنی بر عدم علم آنها به جزئیات شهادت شان مطرح گردیده و تک تک این دلائل جواب داده شده بعضی از این دلائل شش گانه عبارتند از: 1ـ با دلیل عقلی فقط می توان علم امام به مسائل دینی و سیاسی را اثبات کرد نه بیشتر. 2ـ آیه 34 سوره لقمان علم هر موجودی غیراز خدا را به زمان مرگش نفی کرده است. 3ـ از کلامی در نهج البلاغه نفی علم امام (ع) به زمان مرگش فهمیده می شود. رد نقض این دلایل با شواهد قطعی و معتبر آیات وروایات امکان پذیر است.
خلاصه ماشینی:
"منعقد شده است که احادیث حسن هم در آن یافت میشود و این طور نیست که تماماحادیث آن ضعیف یا مجهول باشد در این باب معجزاتی از ائمه گزارش شده است کهدر آنها مرگ کسانی را از قبل خبر دادهاند؛اما به غیر از این باب احادیث دیگری مبنیبر علم آنها به زمان مرگ افراد دیگر وجود دارد مانند خبر دادن امام عصر به وکیل(1)-سیره معصومین(ع)بیانگر این است که آنها در موارد بسیاری آگاه از جزئیات مرگ خود باخبر بودهانداما به علم عادیشان عمل کردهاند مثل علم امیر المومنین به مرگ خود به دست ابن ملجم(مجلسی،190/2-199 و به خصوص احادیث 7-10-13-14-16-17) (2)-مرحوم حاج شیخ علی نمازی شاهرودی نیز در کتاب«علم غیب»مجموعهی این روایات را دستهبندی کرده و آنها را 28 قسم دانسته و برای هریک نمونههایی ذکر کرده است.
)چه دور است آگاه شدن به آن؛(زیرا)علمی استپنهان شده(و آشکار کردن آن برای هرکس سزاوار نیست)!»(سید رضی،به ترجمهفیض الاسلام،455) پاسخ دلیل پنجم:پاسخ کلی این دلیل گذشت(وجود آیات و روایات متواتر بر علممعصومان(ع)به همۀ امور،از جمله جزئیات شهادتشان و اینکه آیاتی که نفی علم ازآنها میکند باید چنین تأویل شوند که ایشان به حوادث علم ذاتی ندارند؛نه علمی کهاز جانب خدا باشد)اما در خصوص آیۀ مذکور پاسخ این است که دلیلی نداریم که مراداز{/«ما یفعل بی و لا بکم»/}زمان و مکان مرگ باشد؛بلکه شاید مقصود بعضی حوادثباشد که بر پیامبر و مسلمین واقع میشود اتفاقا روایتی که مراد از آیۀ فوق یا شأن نزولآن را به جزئیات شهادت ائمه(ع)مربوط کند یافت نشد؛ولی در خلاف معنای فوقروایاتی هست؛از جمله: 1-آیه در زمانی نازل شد که بعضی آیات ناسخ،برای نسخ برخی آیات دیگر نازل شد ومسلمین به پیامبر اعتراض کردند:یا رسول الله،شما به ما به چیزی امر میکنید و پس از این که آن را انجام دادیم و به آن عادت کردیم،بخلاف آن فرمان میدهید."