چکیده:
همیشه از جایگاه زنان عرب قبل از اسلام به عنوان پست ترین جایگاه یاد می شود؛ مردان آنان را ناقص العقل می دانستند و حقوق متعددی (از جمله حق مالکیت، ارث، تصرف در مهر و دارایی های دیگر) را از آنان دریغ می کردند. از طرفی، محرومیت از کسب دانش ها و مهارت های آن روزگار و نداشتن پوشش در اجتماع، از ویژگی های آنان شمرده شده است. اما با کنکاش بیشتر در محورهای فوق و مراجعه به منابع مختلف تاریخی و حدیثی و تتبع همه جانبه درگزاره ها و نقل قول ها و اظهار نظرهای دانشمندان، می توان دریافت که مالکیت زنان و حق تصرف در دارایی و مطلوب بودن حجاب و تلاش علمی و تساوی نسبی با مردان، اجمالا در دوران جاهلیت به رسمیت شناخته شده بود. در عین اینکه نمی توان رواج مواردی همچون بی حجابی و تبرج برخی از آنان و اعتقاد به ناقص العقل بودن، فتنه انگیزی و شوم بودن زنان را انکار نمود.
خلاصه ماشینی:
</H2> جاهلیت، علم، مالکیت زن، شخصیت زن، حجاب مقدمه <H2>غالبا چنین تصور میشود که دیدگاه عرب نسبت به زنان جاهلی را یکسری از نظامهای اخلاقی و اجتماعی ناشایست تشکیل میداده است، بهویژه که قرآن نیز دخترکشی آنان را سخت مذمت کرده است.
آنچه تشکیلدهندة دیدگاه اغلب ما نسبت به جایگاه زنان جاهلی است، این است که آنها از حیث ابعاد شخصیتی در دیدگاه مردم افرادی ناقصالعقل و شوم بودند و رایزنی با آنها حماقت شمرده میشد و به خاطر عدم پوشش کافی، مصداق «تبرج» در آیة «و لا تبرجن تبرج الجاهلیة الاولی» (احزاب:33) بودند.
(همان، ص619) البته آنچه گفته شده، تنها بیانگر دیدگاه عمومی مردم جاهلی نسبت به زنان بود و در میان زنان جاهلی شخصیتهایی وجود داشتند که در عقل و حکمت شهرة زمانه خود بوده و مرجع بسیاری از مردان در اخذ رأی به حساب میآمدند.
» (ابن خلدون، 1408ق, ج1، ص493) در میان زنان نیز افرادی از علوم و فنون دورة جاهلیت بیبهره نبوده و در آشنایی به این علوم و مهارتها شهرة زمانه خود و صاحب کمال و معرفت بودند که نام آنها زینتبخش صفحات تاریخ شده است.
خواندن و نوشتن: در این زمینه، معمولا به گفتة بلاذری اکتفا میشود که در هنگام معرفی کاتبان دورة جاهلیت و اوایل اسلام از تعدادی کاتبان زن نیز نام میبرد که بعضی از آنها خواندن و نوشتن و برخی دیگر تنها خواندن و یا تنها از نعمت نوشتن بهرهمند بودند.
بعضی از آنها، بیانگر پوشش کامل زنان جاهلی در انظار عمومی میباشد؛ بهگونهای که آنها نه تنها سر، بلکه صورت خود را نیز کاملا میپوشانیدند تا جایی که تنها چشم آنان نمایان میشد.