چکیده:
در این پژوهش از داده های روزانه دمای 663 ایستگاه اقلیمی و همدید کشور، در بازه زمانی 1/1/1340 تا 11/10/1383. بهره برداری شده است. به کمک روش زمین آماری کریگینگ، داده ها روی پیکسل های 15×15 کیلومتر درون یابی شدند. به این ترتیب آرایه ای به ابعاد 7187×15992 تشکیل شد. برای شناسایی روزهای فرین سرد از نمایه انحراف بهنجار شده دما (NTD ?) بهره بردیم، سپس داده ها برحسب مقدار این نمایه و گستره حاکمیت سرما (NTD<0) مرتب شد و 500 روز اول که شرط NTD<-2 را تامین می کرد به عنوان نمونه انتخاب شد. سرانجام یک آرایه به ابعاد 7187×500 تشکیل شد. انجام تحلیل خوشه ای به روش وارد بر روی این آرایه نشان داد که ایران را می توان از نظر سرماهای فرین به شش ناحیه بخش کرد. آرایش جغرافیایی این نواحی نشان می دهد که همسایگی با توده های بزرگ آب و موانع کوهستانی در منطقه بندی نواحی دمای فرین سرد ایران نقش بازی می کنند. از سوی دیگر آرایش جغرافیایی این نواحی بازتاب دهنده مسیرهای نفوذ هوای بسیار سرد به ایران است.
خلاصه ماشینی:
"مطالعات جغرافیایی مناطق خشک سال اول،شماره دوم،زمستان 1389 دریافت مقاله:89/9/2 تأیید نهایی:90/1/21 صص 54-43 شناسایی و پهنهبندی نواحی دمای فرین سرد ایران سید ابو الفضل مسعودیان*،داشیار اقلیمشناسی،دانشگاه اصفهان محمد دارند،دانشجوی دکتری اقلیمشناسی،دانشگاه اصفهان کیده {IBدر این پژوهش از دادههای روزانهی دمای 663 ایستگاه اقلیمی و همدید کشور،در بازهی زمانی1340/1/1 تا 1383/10/11.
انجام تحلیل خوشهای به روش وارد بر روی این آرایه نشان داد که ایران رامیتوان از نظر سرماهای فرین به شش ناحیه بخش کرد.
آنها نخست به کمک روش تحلیل مؤلفههای مبنا (PCA1) منطقهی مورد مطالعه را به لحاظ تغییراتدما به 4 زیر ناحیه تقسیم کردند؛سپس برای هرکدام از نواحی،تحلیل روند فصلی و ماهانه دما را انجام دادند(1)- Principle component analysis (You et al.
-دادهها و روشها برای پهنهبندی سرماهای فرین ایران،در این پژوهش از دادههای میانگین دمای روزانه 663 ایستگاههمدید و اقلیمی کشور بهره بردهایم(شکل 1).
(به تصویر صفحه مراجعه شود)در این پژوهش برای شناسایی رخداد سرماهای فرین از نمایهی انحراف به هنجارشدهی دما بهره بردیم.
در امرداد شدت سرماهای فرین به حداقل خود میرسد در این ناحیهبا وجود عرض جغرافیایی بالا و نزدیک بودن به سامانههای جوی که منجر به سرمای فرین میشوند،شدتسرمای فرین در مقایسه با ناحیهی غربی زیاد نیست.
ناحیهی مرکزی:این ناحیه حدود 25 درصد پهنهی ایران را دربر دارد و شامل مناطق شمال شرق تابخشهای مرکزی کشور است.
در این ناحیه همانند ناحیهی شماره دو،فاصله گرفتن از دیا(رطوبت جوی دریایخزر)و نزدیک بودن به سامانههای پرفشار،دلیل شدت سرماهای فرین است.
به نظر میرسد که دلیل این امرفاصله گرفتن از دریا(خشک بودن جو)،عرض جغرافیایی و نزدیک بودن به مرکز سامانههایی است که منجربه شکلگیری سرماهای فرین ایران میشوند."