چکیده:
یکی از ابزارهایی که می توان بر اساس قراردادهای اصیل اسلامی طراحی کرد اوراق مضاربه است. عقد مضاربه به عنوان مبنای انتشار اوراق مضاربه و مفاهیم و روابط حقوقی بین ارکان اوراق پیش گفته، به آن نظمی حقوقی داده و از آن نظام حقوقی با ویژگی های خاص خود ساخته است. روابط موجود در فرایند انتشار و اجرای اوراق مضاربه بر اساس این ماهیات و قواعد عام حقوقی تنظیم می شود. به همین لحاظ نیاز به بررسی حقوقی این اوراق امری ضروری است. پژوهش پیش رو بر اساس روش توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر این پرسش اصلی است که به لحاظ حقوقی تحلیل ماهیت سازوکارها و روابط موجود در مدل های عملیاتی انتشار اوراق مضاربه چگونه است؟ نتیجه های پژوهش نشان می دهد که فرایند انتشار اوراق پیش گفته از بعد فقهی و حقوقی نقص نداشته و سازوکار اجرایی آن از جهت روابط حقوقی فی مابین قابل تنظیم است. برای اجرایی کردن اوراق پیش گفته می توان از ضمانت اجراهای حقوقی و الزام به انجام تعهدهای طرفین به وسیله به کارگیری قواعد و اصول حقوقی بهره گرفت.
One of the instruments which can be designed based on original Islamic contracts is Mudaraba Sukuk. As a basis for issuance of Mudaraba Sukuks and legal concepts and relations between elements of the said securities، Mudaraba contract has given it a particular legal discipline and has created a legal system with special features from it. The existing relations in the process of issuance and execution of Mudaraba papers are based on these legal natures and general legal principles. Due to this very fact، a legal analysis of these papers is a necessity. The current research which is based on the descriptive-analytic method، works on the primary question that from legal aspect، what does the analysis of nature of mechanism and relations existing in execution models of Mudaraba Sukuk’s issuance، say? The results achieved by researches show that the process of issuance of the said securities، from jurisprudential and legal aspect، is not defective at all and its executive mechanism can be organized from the aspect of legal mutual relations. In order to make them executable the legal performance guarantee and compulsion to perform the promises between two parties، can be brought in play through the use of legal rules and principles.
خلاصه ماشینی:
افزون برآن اینکه ضمانتثالث از اصل سرمایه به تبع شرط ضمانت علیه بانی مانند حالتی که این شرط به تنهاییعلیه خود باقی باشد صحیح خواهد بود و باید آن را بر خلاف مقتضای عقد مضاربه تصورکرد؛اما زمانی که وجه التزام در قرارداد برقرار شود دین بانی نسبت به این وجه التزام بعدقانونی پیدا کرده و به تبع ضمانت ضامن از این دین نیز صحیح و موافق قاعدههای فقهی وحقوقی خواهد بود.
بانی با انتشار اوراق مضاربه رابطه مضارب با دارندگاناوراق که مالکان سرمایه هستند برقرار میکند و این امر باعث میشود عقد مضاربه بین بانیو دارندگان اوراق با وساطت نهاد واسط منعقد شود.
ررسی آثار حقوقی انشتار اوراق مضاربه درباره اوراق مضاربه مباحث حقوقی دیگری نیز است که در ذیل میآید: اهیت عمل انتشار اوراق بهادار انتشار اوراق بهادار از جمله مواردی نیست که در ماده 2 قانون تجارت به عنوان عمل تجاریبه آن تصریح شده باشد و از این حیث عملی ذاتا تجاری شمرده نمیشود؛بلکه اگر انتشاراوراق طبق بند 4 ماده 3 قانون تجارت که تمام معاملههای شرکتهای تجاری را تجاریشمرده میشود،به وسیله شرکت تجاری صورت گیرد،به طور مثال شرکت واسط (SPV) شرکت سهامی باشد،انتشار اوراق بهادار یک عمل تجاری شمرده خواهد آمد و به این لحاظاحکامی که براعمال تجاری مترتب میشود برانتشار این اوراق نیز حاکم خواهد شد.