چکیده:
اهمیت چشم ناپوشیدنی خلاصه نویسی، به منزله یکی از انواع بسیار مهم نوشته های مسلمانان در طول تاریخ اسلامی، از طریق بررسی قدمت آن ها و نیز اعتباری که متفکران اسلامی برای این نوع نوشته ها قایل شده اند و بالاخره از رهگذر فواید این گونه از آثار قابل پیگیری است. بررسی علل رویکرد مسلمانان به خلاصه نویسی، فایده شناسی و آسیب شناسی این گونه از نوشته ها بر عهده این تحقیق است. در این بررسی، به علل مختلف این رویکرد، از جمله نیاز به تهیه کتاب های کوتاه آموزشی و درسی برای دانشجویان مسلمان اشاره شد. همچنین از دخالت و اراده حاکمان برای تلخیص برخی از آثار و نیز از پیشقدم شدن خود صاحبان آثار اصلی در راه تلخیص آثار خود نوشت، از بیم تلخیص احتمالی آثار خویش به دست افراد نااهل سخن به میان آمده است. در آسیب شناسی این نوع از نوشته ها، صرف نظر از اشاره به عدم وحدت رویه خلاصه نویسان و دخالت داده شدن گرایش های فکری و مذهبی در حذف یا ابقای مطلبی در حین تلخیص، ایجاز مخل در فرایند خلاصه نوبسی که خود مقتضی شرح نویسی بر اینگونه از آثار و گرفتار آمدن نویسندگان در چرخه افراط و تفریط می شده، محل توجه قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
com چکیده اهمیت چشم ناپوشیدنی خلاصه نویسی،به منزله یکی از انواع بسیار مهم نوشته های مسلمانان در طول تاریخ اسلامی، از طریق بررسی قدمت آن هاو نیز اعتباری که متفکران اسلامی برای این نوع نوشته ها قائل شده اندو بالاخره از رهگذر فواید این گونه از آثار قابل پیگیری است .
در آسیب شناسی این نوع از نوشته ها، صرف نظر از اشاره به عدم وحدت رویه خلاصه نویسان و دخالت داده شدن گرایش های فکری و مذهبی در حذف یا ابقای مطلبی در حین تلخیص ، ایجاز مخل در فرایند خلاصه نویسی که خود مقتضی شرح نویسی بر این گونه از آثارو گرفتار آمدن نویسندگان در چرخه افراط و تفریط میشده ، محل توجه قرار گرفته است .
حاجی خلیفه نام برخی از نویسندگان را که خود آثارشان را تلخیص کرده اند برده ولی اشاره ای به علت این مختصرکردن ها نکرده است .
ابراهیم بن مصطفی (د ١٠٦٠ق )که وفیات الاعیان را خلاصه کرده ، در تعلیل تلخیص خود مینویسدکه کتاب ابن خلکان مفصل و در نتیجه گرانبها بوده و او برای چارة این مشکل ، آن را خلاصه کرده است .
٢ نمونه دیگرتحفه القادم فی الشعراء الاندلس ابن ابار(د٦٥٨ق )است که از میان رفته اما خلاصه آن با نام المقتضب من کتاب تحفه القادم ، حاوی شرح حال ١٠٤ شاعر اندلس در سده های ٥و٦و گزیدة اشعارآن ها، تدوین ابواسحاق بلفیقی (قرن هشتم ) برجای مانده است .