چکیده:
در این مقاله به بررسی سیر تحول تاریخی زبانشناسی مقابله ای و اهداف و وظایف آن از آغاز تاکنون پرداخته شده است. بررسی مقابله ای زبان، پیشینه ای بس طولانی دارد، زیرا هرگاه زبانها در تقابل با هم قرار می گیرند، با یکدیگر مقایسه می شوند. ولی صرف نظر از کارهای جسته و گریخته اولیه، زبانشناسی مقابله ای درواقع در قرن هیجدهم با مطالعات سر ویلیام جونز انگلیسی به طور جدی آغاز شد. جونز به مقایسهی زبان سانسکریت با زبانهای اروپایی پرداخت و علاقه ی زبانشناسان را نسبت به این موضوع برانگیخت. بعد این شاخه از علم زبانشناسی، در چهار گرایش با اهداف متفاوت تکامل پیدا کرد. اولین گرایش که زبانشناسی تطبیقی ـ تاریخی نامیده می شود، به بررسی شباهتهای موجود بین زبانهای خویشاوند می پردازد تا بدین وسیله بتواند زبان اولیه که منشاء زبانهای امروزی است را بازسازی کند. رده شناسی زبان، گرایش دیگر است که بدون توجه به رابطه خویشاوندی، به دسته بندی زبانها براساس ساختار دستوری آنها می پردازد. سومین گرایش، زبانشناسی منطقه ای است که به مطالعه زبانهای همجوار موجود در یک منطقه جغرافیایی می پردازد، که با هم نسبت خویشاوندی ندارند، ولی در عین حال شباهتهایی بین آنها وجود دارد. زبانشناسی منطقه ای بر آن است این تشابهات را کشف و توجیه کند. سرانجام تجزیه و تحلیل مقابله ای جدیدترین گرایش زبانشناسی مقابله ای است، که به مقوله آموزش زبان می پردازد و سعی می کند به کمک زبان مادری پیشنهادهایی برای تسهیل یادگیری زبان خارجی ارائه کند.
خلاصه ماشینی:
"ولی اشاره به رابطه خویشاوندی زبانها را میتوان بهطور منسجم ازقرن دوازدهم میلادی مشاهده کرد که شخصی بنام والیسر گیرالدوس گارم برنسیس3(1146-1220)به بیان شباهتهای موجود بین زبانهای یونانی و لاتین پرداخته است (21:1989 tdimhcstuG/nnamenretS).
در همین قرن شانزدهم بودکه کمکم زبانهای شرقی و اروپایی باهم مورد مقایسه قرار گرفتند و بعنوان مثال یک فردایتالیایی بنام فیلیپو ساستی5(1539-1588)برای اولین بار تعدادی شباهت دستوری وواژگانی بین زبانهای ایتالیایی و هندی قدیم یعنی سانسکریت کشف کرد و فرانسیسکوسرافلنگیوس6(1539-1597)جزء اولین کسانی است که به شباهتهای موجود بین زبانهایآلمانی و فارسی پی برد.
اهداف زبانشناسیتطبیقی-تاریخی را میتوان اینچنین خلاصه کرد (98:1989 tdimhcstuG/nnamenretS): الف)نشان دادن ساختارهای خویشاوند بین زبانها براساس ارتباطات قاعدهمندموجود(این همان چیزی است که منجر به گروهبندی زبانهای خویشاوند شد.
) ب)بازسازی زبان اولیه ج)بررسی روند تحول ساختارهای زبانی هرکدام از این زبانها بدین ترتیب زبانشناسی تطبیقی-تاریخی،زبانها را براساس رابطه خویشاوندی بهزبانهای مادر و دختر تقسیمبندی کرد.
زبانشناسی تطبیقی-تاریخی در مطالعات خود بیشتر به مسائل زیر میپرداخت: 1)خاستگاه زبان سوال دربارهی خاستگاه زبانها برای اولین بار در کتاب مقدس مطرح شده است،کهبیان میکند زبان با قدرت خداوند به وجود آمد و در ابتدا همه انسانها به یک زبان واحدتکلم میکردند ولی بعد باهم مشورت کردند و تصمیم گرفتند علیه خداوند قیام کنند.
برای نیل به این هدف روشهای آموزشی متنوعی پیشنهاد شد؛دراین میان یک گرایش جدید از زبانشناسی مقابلهای یعنی تجزیه و تحلیل مقابلهای نیز پا بهعرصه وجود گذاشت،«اگرچه میتوان ادعا کرد که در عمل مقایسه زبان مادری با زبانبیگانه پیش از این نیز همواره در آموزش زبان وجود داشته است» (136:1982 orteiP iD).
6-1,sserP ytisrevinU egdirbmaC,scitsiugniL evitsartnoC ni srepaP ,nedohteM,emelborP,gnulkcwtnE:kitsiugniL eid ni gnurh?ufniE:(1985)drahreG,lekciN- ."