چکیده:
این مقاله درصدد کاربست نظریه واقع گرایی نوکلاسیک برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. هدف، بررسی و نشان دادن امکان به کارگیری واقع گرایی نوکلاسیک به عنوان چارچوب مفهومی برای تبیین سیاست خارجی ایران می باشد. از این رو، سئوال اصلی آن است که آیا امکان کاربست نظریه واقع گرایی نو کلاسیک به عنوان چارچوب نظری برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد؟ به سخن دیگر، آیا نظریه واقع گرایی نوکلاسیک از قدرت تبیین انگیزه ها، اهداف، تصمیم ها و رفتارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؟ پاسخ آن است که در مقایسه با واقع گرایی کلاسیک و نوواقع گرایی، واقع گرایی نوکلاسیک را می توان به عنوان چارچوب نظری مناسب تر برای تحلیل سیاست خارجی ایران به کار بست؛ چون به طور نسبی از قدرت تبیین انگیزه ها، اهداف، فرآیند تصمیم گیری و رفتارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. این نظریه با تلفیق دو سطح داخلی و سیستمیک امکان بیشتری برای تبیین تاثیرگذاری متغیرهای مختلف بر سیاست خارجی ایران فراهم می نماید که در این مقاله به تفصیل بیان می گردد. با وجود این، باید توجه داشت که این نظریه نیز مانند سایر نظریه های موجود قابلیت و توان کافی برای تحلیل کلیه ابعاد و کلیت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را ندارد.
خلاصه ماشینی:
"به ویژه این نظریه درصدد است تا توضیح دهد،چگونه، چرا و تحت چه شرایطی ویژگیهای داخلی کشورها توانایی و قابلیت استخراج و بسیجمنابع نهادهای سیاسی-نظامی،نفوذ و تأثیر بازیگران اجتماعی داخلی و گروههایذی نفع،سطح و میزان خودمختاری دولت از جامعه و سطح و انسجام نخبگی یااجتماعی،بین برآورد تصمیمگیرندگان سیاست خارجی از تهدیدها و فرصتهایبین المللی و سیاستهایی که آنها تعریف و تعقیب میکنند مداخله و میانجیگریمیکند.
از اینرو،در شکلدهی به سیاست خارجی جمهوریاسلامی ایران اولویت و تقدم علی با متغیرهای مستقل سیستمیک به ویژه توزیع قدرتنسبی در نظام بین الملل آنارشیک است که باید مورد توجه قرار داد.
چون با توجه به نقش میانجی دولت،برداشتها و ادراکات تصمیمگیرندگان اصلی وجامعه در شکلدهی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از یکسو وتصمیمگیری بر پایه آمیزهای از قدرت و منافع ملی از سوی دیگر،رفتار سیاست خارجیدر شرایط مختلف داخلی و بین المللی متفاوت خواهد بود.
چون انگیزه رفتاری ایران بیشاز تلاش برایجلوگیری از دست دادن قدرت و امنیت،کسب سود و منفعت بیشتر بوده است(دهقانیفیروز آبادی،1388:439-438؛ 5991,nietsnibuR ) تیجهگیری واقعگرایی نوکلاسیک در مقایسه با واقعگرایی کلاسیک و نوواقعگرایی ازمزیتهای نسبی به عنوان چارچوب نظری برای تحلیل سیاست خارجی جمهوریاسلامی ایران برخوردار است.
12 :egdirbmaC,yciloP ngieroF dna,etatS ehT,msilaeR lacissalcoeN,(9002) .
snoitaleR lanoitanretnI rof retneC,negnibuT ngieroF fo seiroehT dna msilaeR lacissalcoeN,(8991)noediG,esoR.
sserP ytisrevinU aibmuloC:kroY weN,tseuqnoC dlroW fo ygetartS s'reltiH ,raW dlroW dnoceS eht dna ytiralopirT,(3991).
remmuS,(1)72,ytiruceS lanoitanretnI,ytiruceS rof elggurtS eht dna ,(9002)namspiP nirroN dna lleboL nevetS,yerffeJ,orrefailaT.
retniW,(3)52,ytiruceS lanoitanretnI,detisiveR msilaeR evisnefeD ,(9002)namspiP nirroN dna lleboL nevetS,yerffeJ,orrefailaT.
43 lleboL ni,yciloP ngieroF dna etatS eht,msilaeR lacissalcoeN:noitcudortnI ."