چکیده:
غزلیات عماد فقیه کرمانی از جملهی این متنهاست که دارای ارتباطی اساسی با غزل سعدی و تاثیرپذیرفته از آن است.این ارتباط،زمینههای مختلفی از تقلید، تداعی،تلفیق و وابستگی را دربر میگیرد.دراین مقاله،سعی بر این است که با روش تطبیقی-توصیفی،به بررسی کوتاهی از ارتباط بین غزل سعدی و عماد فقیه پرداخته شود.هر متن،محل تجمع فرهنگها،اندیشهها و باورهایی است که هنگام خوانش،ما را به متون و فرهنگهای دیگر رهنمون میشود.آثار ادبی میراث بر متنون گذشته هستند؛بنا براین،متنها از نظر روساخت و ژرفساخت،از یکدیگر تاثیر میپذیرند و آنچه که ما از یک متن درمییابیم در واقع پیگیری سرنخهایی از شبکه روابط زبانی،تصویری و معنایی متون گذشته و معاصر هنرمند است. غزلیات سعدی که خود گنجینهای جامع و ارزشمند از پاکترین احساسات، عواطف و اندیشههای بشری است،از زمان وی تاکنون همواره زبان حال بیشتر مردم ایران بوده است.به گونهای که با خواندن هر متنی یا اندیشهای،احساس میشود بین متن اخیر و آثار وی،ارتباطی بیرونی و درونی وجود دارد و در پارهای متون،این ارتباط،ماهیتی تقریبا تقلیدی پیدا میکند،به طوری که اثر پسین، بازسرایی و بازآفرینی معنایی از پیش گفته شده در شکل و بافتی تقلیدی از شعر سعدی است.
خلاصه ماشینی:
"او بسیاری از غزلهای خود را به تقلید از غزلهای دیگران سروده؛ولی همراه با نبوغ و خلاقیت و همین نبوغ هنری باعث شده که آن غزل به نام حافظ ثبت گردد و از آن او دانسته شود: خرم آن روز که از خطهی کرمان بروم دل و جان داده ز دست از پی درمان بروم (خواجو،4731:503) که حافظ با اندکی تغییر،چنین سروده است: خرم آن روز کزین منزل ویران بروم راحت جان طلبم و ز پی جانان بروم (حافظ،8731:884) بیت خواجو به شدت شخصی و فردی است،در حالی که حافظ تنها در مصرع اول، با تغییر دو واژهی«خطهی کرمان»به«منزل ویران»جامعیت و شمول شعر را چنان افزایش داده که میتواند سخن هر اهل دلی در هر جای جهان،باشد؛نه تنها خطهی کرمان.
بنا براین کوشش کرد تا در جهت نوآوری،خلاقیت و تاثیرگذاری با تلفیق غزل عاشقانه و عارفانه،بر شاعران دیگر تاثیرگذار باشد و در این راه توفیقاتی نیز کسب کرد زیرا حافظ بسیاری از غزلهای خود را به تاثیر از غزلیات عماد به خصوص غزلهای عارفانه او سروده است: ما به صیت کرمت از ره دور آمدهایم از در فاقه نه از کوی غرور آمدهایم (عماد فقیه،0831:603) ما بدین در نه پی حشمت و جاه آمدهایم از بد حادثه اینجا به پناه آمدهایم (حافظ،8731:984) از این نظر عماد فقیه در تکامل غزل فارسی،مقامی ارجمند و والا دارد."